انواع شیرآلات ساختمانی و اجزا آن

در ادامه دانستنی های جالب و خواندنی از صنعت ساختمان، بیشتر با قطعات و اجزای شیرآلات ساختمانی  آشنا می شویم.

اجزاء تشکیل دهنده شیرآلات بهداشتی و ساختمانی :

شیرآلات ساختمانی : معمولاً بصورت یکپارچه در کارخانه تولید و فروخته می‌شوند به همین دلیل به صورت یک جزء ساختمانی می‌توان آن را در نظر گرفت.

مشخصات فنی:

به طور کلی شیرآلات از دو جنس آلیاژهای برنج یا سرب خشک ساخته می‌شوند و تنها روکش‌های آنهاست که تفاوت‌های ظاهری در آنها ایجاد می‌کند. از میان این دو جنس برنج بهتر از سرب خشک عمل می‌کند. زیرا سرب پس از مدتی دچار خوردگی شده و علاوه بر آن از نظر بهداشتی نیز زیانهایی را در پی خواهد داشت. به همین دلیل این نوع شیرآلات از نظر استاندارد مورد تایید نیستند و غیر بهداشتی محسوب می‌شوند. مطابق استاندارد ۶۶۷۹ و ۱۵۴۶ کلیه قسمت‌های فلزی بکار رفته در ساخت شیرآلات بهداشتی (به استثنای دستگیره) از آلیاژ برنج باید باشند. در هر صورت قطعات در تماس با آب نباید از آلیاژ برنجی با بیش از ۲/۵ درصد سرب باشند. انواع روکش‌هایی که برای شیرآلات کاربرد بیشتری دارند عبارتند از: برنج، برنز، مس و استیل که از میان آنها اگر استیل استنلس اصل باشد، از دیگر اجناس بهتر است. چرا که هم مقاومت بهتری در برابر پوسیدگی دارد و هم به خاطر ظاهرش کمتر لکه‌های آب را نشان می‌دهد و از لحاظ زیبایی هم مناسب‌تر است. سایر موار هم مثل برنز یا مس تنها آبکاری برنز و مس هستند و بیشتر جنبه تنوع بخشی دارند و شاید به خاطر رنگ زرد یا قرمزی که دارند حس نوستالژیک به خریداران بدهد.

کلیه مواد مورد مصرف در ساخت شیرآلات بهداشتی که در تماس با آب هستند، باید از جنسی انتخاب شوند که در مقابل آب تا دمای ۹۰ درجه سانتیگراد و محیط استفاده مقاوم بوده و حین مصرف هیچگونه خوردگی نسبت به سایر قطعات مورد استفاده در شیرآلات نداشته باشند. همچنین نباید سمی بوده و هیچگونه تغییر در کیفیت ظاهر و رنگ، بو و طعم آب آشامیدنی مصرفی ایجاد کنند. در ضمن نباید منجر به رشد باکتری‌ها و به خطر انداختن سلامت انسان شوند.

سطوح خارجی آب کروم داده شده است .بعد از جنس فلز مورد استفاده در شیرآلات، آبکاری دارای اهمیت فراوان است که می‌تواند در مقاومت شیرآلات تاثیر بسزایی داشته باشد و هرچه کیفیت آبکاری بهتر باشد شیرآلات دیرتر فرسوده می‌شوند. مثلاً اگر شیرآلاتی دارای آبکاری ۲۵ میکرونی باشد و روکش آن هم استیل واقعی باشد، از نظر کیفی عمری بسیار طولانی خواهد داشت. حداقل ضخامت آبکاری برای نیکل ۱۰ میکرون و کروم ۰/۳ میکرون است. در مورد شیرهای مخلوط آب گرم در سمت چپ و آب سرد در سمت راست قرار دارد.

جنس شیرآلات بهداشتی

به‌طور کلی شیرآلات بهداشتی دارای دو بخش عمده یعنی پوسته داخلی (پایه اصلی شیرآلات) و پوشش خارجی است که در بخش داخلی تولیدکنندگان با توجه به سفارش‌هایی که دارند معمولا از آلیاژ برنج یا سرب خشک استفاده می‌کنند. این در حالی است که رعایت مسائل بهداشتی باعث شده اکثر تولیدکنندگان امروزه از خیر سرب خشک گذشته و بیشتر به استفاده از آلیاژ برنج فکر کنند، چون سرب در صورتی که آبکاری شیر بخوبی انجام نشود در مقابل آب به مرور زمان حل می‌شود و آلودگی‌های خطرناکی برای افراد ایجاد می‌کند.

در بخش خارجی یا همان پوشش خارجی شیرآلات ساختمانی نیز که توجه اکثر ما را به خود جلب می‌کند، معمولا کارخانه‌ها از فلزاتی همچون برنج، برنز، مس یا استیل استفاده می‌کنند که معمول‌ترین نوع آبکاری استیل است و دیگر فلزات برای سفارش‌های خاص و منحصربه‌فرد استفاده می‌شوند. اما بهترین نوع آبکاری در بازار به PVD معروف است. در این نوع آبکاری شرکت تولید‌کننده، بخش خارجی شیرآلات را به وسیله اتم‌های باردار فلز مورد نظرش مثل کروم، برنز یا هر فلز دیگری که سفارش داده شده باشد، بمباران می‌کند تا به‌طور شیمیایی سطح فلز پایه (فلز بدنه شیرآلات ) با فلز مورد نظر پوشیده شود که به آن فرآیند رسوب‌سازی با بخار می‌گویند. با این روش علاوه بر افزایش طول عمر شیرآلات ساختمانی، کیفیت آن در مقابل ساییدگی، خوردگی، زنگ‌زدگی و ده‌ها مورد دیگر تضمین خواهد شد.

ساختمان شیرآلات بهداشتی

اغلب شیرآلات در ساختمان دارای اجزایی هستند که بین آن‌ها مشترک است:

• بدنه (body)

• دیسک (disc) که در شیرآلات توپی و مخروطی همان توپ یا استوانۀ مخروطی است.

• نشیمنگاه (seat) محل نشستن دیسک یا واسط بدنه و دیسک است. اغلب از جنس نرمی ساخته می‌شود تا کار آب‌بندی را انجام دهد.

• دسته (stem) و فلکه (handwheel): فلکه با دسته به دیسک وصل می‌شود؛ معمولاً با چرخاندن فلکه شیر باز یا بسته می‌شود.

شیر یکطرفه که به‌طور خودکار تنها اجازۀ جریان در یک سو را می‌دهد، اجزای دسته و فلکه را ندارد.

انواع شیرآلات

1) شیرآلات مدل تک اهرمی

اهرم را به یک طرف برای آب داغ و به طرف دیگر برای آب سرد حرکت می دهیم حد وسط دمای متوسط آب است.

2) شیرآلات مدل دو فلکه ای

همان مدل قدیمی و سنتی با دو دسته جداگانه باری آب گرم و سرد است.امروزه دیگر استفاده از این نوع از شیرآلات مرسوم نیست و فقط مدل های لوکس و مسی یا برنزی آن که موجود است.

3) شیرآلات سنسوردار یا چشمی

استفاده از شیرآلات مدل دو فلکه ای سخت تر از مدل اهرمی است و نصب آن نیز مشکل تر است .شیرآلات اهرمی قابلیت تنظیم راحت آب را دارند و هم چنین به علت اینکه راحت تر باز و بسته می شوند کاهنده مصرف آب است و از لحاظ بهداشتی نیز بهتر از مدل دو فلکه است .شیرآلات سنسور دار نوع جدید شیرآلات است که از لحاظ قیمتی بالا بوده اما کاهنده واقعی در مصرف آب است و همچنین کاملا بهداشتی است زیرا هیچ گونه تماسی با دسته شیرآلات رخ نمی دهد.

4) شیرآلات پدالی

بهترین انتخاب برای اماکن عمومی شیرآلات پدالی یا غیر لمسی به دلیل عدم نیاز به انرژی مانند برق و باتری در قیاس با شیرآلات الکترونیکی است. اما آنها هم در هنگام استفاده با مشکلاتی مواجه‌اند. در مدلهای جدید شیرآلات پدالی قابلیت‌هایی مانند تنظیم مقدار و دمای آب سرد و گرم و پدال جمع‌شونده جهت سهولت نظافت در نظر گرفته شده و بر مزیت‌های آن افزوده شده است. این شیرآلات در مکانهایی مانند مدارس، بیمارستانها، کلیه مراکز پزشکی، هتل‌ها، مساجد، رستوران‌ها و … قابل استفاده‌اند. از دیگر مزایای انواع پدالی و چشمی عدم تماس دست با شیرآلات است که مانع انتقال بیماریهای واگیردار عفونی و پوستی می‌شود و به خاطر سرعت قطع آب در میزان مصرف آب و حتی انرژی نیز صرفه‌جویی می‌شود. از این رو برای اماکن عمومی بهترین انتخاب هستند.

5) شیرآلات پیسوار (Piece ware)

شیرآلات ساده‌ای است که معمولاً قبل از اتصال لوله‌های آب سرد و گرم به شیرآلات مخلوط نصب می‌گردد. در واقع رابط بین لوله‌کشی و شیر مخلوط است و هدف از نصب آن این است که در صورت خرابی شیرهای مخلوط با بستن آنها بتوان جریان آب را قطع کرده و به تعمیر و یا تعویض آنها پرداخت. شیرهای پیسوار معمولاً یا از جنس برنجی با آب کاری نیکل کروم هستند و یا از جنس پلاستیک‌های فشرده‌اند و البته امروزه بیشتر از شیرهای پیسوار فیلتردار که دارای فیلتری از جنس استنلس استیل هستند استفاده می‌شود تا از ورود اجسام خارجی به داخل شیر مخلوط جلوگیری شود و از کارتریج شیر اهرمی محافظت شود. محل دیگر شیرهای پیسوار برای پر کردن سیفون توالت فرنگی یا شرقی است.

6) شیرآلات ساده

شیرآلات ی است که تنها برای کنترل جریان آب نصب می‌شود و عمل مخلوط کردن آب سرد و گرم مانند شیرهای مخلوط را انجام نمی‌دهند. این شیرها دارای اجزای زیر هستند که با بیشتر شیرهای دیگر، مشابه می‌باشند.

نحوه انتخاب شیرآلات مناسب

بر اساس تحقیقات صورت گرفته، بیشترین مصرف آب شهری مربوط به مصرف آب خانگی است و مؤثرترین اقدام در جهت کاهش مصرف و استفاده درست از آب، انتخاب صحیح و استفاده از تجهیزات و شیرآلات مناسب است. به همین دلیل نکته مهم دیگری که هنگام خرید شیرآلات باید مدنظر قرار گیرد، قابلیت تنظیم آب شیرآلات است. شیرآلات اهرمی که امروزه تولید آن‌ها بسیار افزایش یافته است، ضمن برخورداری از زیبایی، تنظیم فشار آب را بسیار راحت‌تر از گذشته کرده‌اند. شیرآلات اهرمی علاوه بر اینکه کاهنده مصرف آب هستند، راحت‌تر از مدل‌های قدیمی باز و بسته می‌شوند و در صورت خراب ‌شدن به‌راحتی توسط کاربر تعمیر می‌شوند. بنابراین از نظر تنظیم فشار آب، خرید شیرآلات اهرمی توصیه می‌شود.

زمان مناسب برای نصب شیرآلات

بهترین زمان برای نصب شیرآلات پس از اتمام کلیه کارهای ساختمانی و نصب سینک و کابینت و لوازم بهداشتی می‌باشد.

دارا بودن علامت استاندارد ایران روی شیرآلات

شاید خیلی ها اطلاع نداشته باشند که علامت استاندارد روی یک محصول چه مزایایی را داراست.

ولی در بین کارخانه های شیرآلات بهداشتی که علامت استاندارد دارند باید یک حداقل هایی رعایت گردد که مهمترین آنها استفاده نکردن از سرب نرم در ساخت بدنه داخلی این شیرآلات است که مستقیما در سلامتی انسان تاثیر مخربی می گذارد؛ و نکته دیگری که باید رعایت شود استفاده از حداقل میزان آبکاری کروم می باشد که شفافیت سیرآلات را در طول سالیان تضمین می نماید.

پروسه تولید شیرآلات بهداشتی

پروسه تولید شیرآلات بهداشتی دارای پنج مرحله اصلی است :

که به ترتیب ریخته گری، ماشین کاری، پرداخت کاری، آبکاری و مونتاژ می باشد

ماده اولیه ای که در ریخته گری شیرآلات قابل استفاده میباشد آلیاژی برنج است. برنج  از مس و فلز روی می‌باشد که نسبت آن ‌دو در آلیاژ تعیین کننده نوع برنج با توجه به مورد استفاده می باشد

برنج رنگی تقریباً زرد دارد که مشابه رنگ طلا است. برنج در برابر لکه‌دار شدن هم مقاوم است ، یعنی دیرتر افرایند اکسید شدن را آغاز می کند

امروزه تقریباً ۹۰٪ از فلز برنج قابلیت بازیافت دارد، چون فلز برنج خاصیت مغناطیسی کمی دارد و به راحتی می‌توان آن را از سایرفلزات که معمولاً با آنها مخلوط می‌شود جدا نمود.

پایان مطلب

لینک های مفید و مطالب پیشنهادی مرتبط با این مطلب

• آشنایی با انواع شیرآلات آشپزخانه | معرفی 8 نوع شیر آشپزخانه
• بهترین شیرآلات ایرانی از دیدگاه * اصل جنس *