محاسبه رادیاتور پنلی بصورت سرانگشتی + ویدئو آموزشی
محاسبه رادیاتور پنلی بصورت سرانگشتی با دانستن مساحت فضای مورد نظر و ظرفیت حرارتی هر برند رادیاتور مطابق با کاتالوگ سازنده به راحتی مطابق فرمول زیر انجام می شود، با انجام محاسبه میتوانید با انتخاب درست و اصولی از هزینه‌های انرژی و گرمایش ایده‌آل بهره مند شوید.
فرمول محاسبه رادیاتور پنلی به شکل زیر است:
اندازه طول رادیاتور پنلی = (میانگین ظرفیت حرارتی هر متر از رادیاتور) / (ضریب منطقه آب و هوایی * مساحت فضای موردنظر)
گام به گام محاسبه رادیاتور پنلی
در ادامه بصورت قدم به قدم به بررسی هر کدام از بخش‌های فرمول بالا می‌پردازیم.
اندازه‌گیری مساحت دقیق فضا
نخستین گام، محاسبه مساحت دقیق فضایی است که می‌خواهید گرم کنید. این کار را با اندازه‌گیری طول و عرض فضای مورد نظر انجام می‌شود. برای محاسبه‌ی مساحت، فرمول زیر را به کار ببرید:
مساحت (متر مربع) = طول * عرض
برای مثال، اگر فضای مورد نظر شما دارای طول ۴ متر و عرض ۵ متر باشد، مساحت آن برابر است با ۲۰ متر مربع. دانستن مساحت دقیق فضا مهم است، زیرا هر متر مربع به گرمای خاصی نیاز دارد که با استفاده از ظرفیت رادیاتور تامین می‌شود.
ضریب منطقه آب و هوایی:
این ضریب را میتوانید با توجه به منطقه آب و هوایی محل زندگی خود و به وسیله راهنمای زیر تعیین کنید:
۱- مناطق گرمسیر: ۱۳۰
۲- مناطق معتدل: ۱۴۰
۳- مناطق سردسیر: ۱۶۰
میانگین ظرفیت حرارتی هر متر از رادیاتور پنلی
این ظرفیت به صورت کیلوکالری بر ساعت بیان می‌شود و با توجه به برند رادیاتور می‌تواند متفاوت باشد. مقدار دقیق آن در کاتالوگ هر برند درج می‌شود، اما به صورت تقریبی می‌توانیم عدد ۱۷۵۰ را برای آن در نظر بگیریم.
مثال: محاسبه رادیاتور پنلی برای یک فضایی با طول ۵ و عرض ۳، واقع در شهر یزد؟
با توجه به توضیحات بالا:
مساحت فضای موردنظر = 15 مترمربع
ضریب منطقه آب و هوایی = 130
میانگین ظرفیت حرارتی هر متر از رادیاتور = 1750 کیلوکالری
بنابراین:
۱.۱۱ = 1750 / (۱۳۰ * ۱۵)
برای گرمایش این فضا به رادیاتور پنلی با طول ۱.۱۱ متر نیاز داریم. به دلیل اینکه رادیاتور پنلی با این ابعاد نداریم آن را گرد میکنیم به ۱/۲۰ متر، بعبارت دیگر برای گرمایش این فضا به رادیاتور پنلی ۱۲۰ سانتی متری نیاز داریم.
توجه: سوالی که شاید پیش بیاید این است که چرا محاسبه رادیاتور پنلی بر حسب متر مربع انجام می‌شود و ارتفاع اتاق لحاظ نمی‌شود؟
این فرمول با پیش فرض استاندارد بودن ارتفاع اتاق (بین ۲.۸ تا ۳ متر) طراحی شده است. بنابراین اگر سقف فضای موردنظر شما به طور قابل توجهی بلندتر از ۳ متر است، در این حالت بهتر است ضریبی را برای آن لحاظ کنید. مثلا اگر ارتفاع سقف ۵ متر است، میتوانید عدد نهایی را در ۲ ضرب کنید تا گرمایش کافی تامین شود.
نکته: در کاتالوگهای رادیاتورهای پنلی با اعدادی مانند ΔT=50 یا ΔT=60 نیز روبرو می‌شویم. این اعداد به اختلاف دمای آب ورودی رادیاتور و دمای اتاق اشاره دارند. ΔT بر ظرفیت حرارتی رادیاتور تاثیر می‌گذارد. بنابراین اگر به گرمایش بیشتری نیاز دارید، بهتر است از مقادیر بالاتر استفاده کنید.
محاسبه رادیاتور پنلی در برندهای مختلف با مثال
در این بخش محاسبه رادیاتور پنلی را برای برندهای بوتان، ایساتیس و ایران رادیاتور انجام می‌دهیم. محاسبات را برای فضایی با طول ۴ و عرض ۳ واقع در شهرکرد که یک منطقه سردسیری است انجام می‌دهیم. بنابراین ضریب منطقه آب و هوایی را ۱۶۰ در نظر می‌گیریم.
از همان فرمولی که در بالا معرفی شد استفاده میکنیم:
اندازه طول رادیاتور پنلی = (میانگین ظرفیت حرارتی هر متر از رادیاتور) / (ضریب منطقه آب و هوایی * مساحت فضای موردنظر)
برند بوتان:
ظرفیت حرارتی هر متر از رادیاتور پنلی بوتان = 1842
بنابراین اندازه رادیاتور پنلی برند بوتان بر حسب متر برابر است با:
۱.۰۴ = 1842 / (۱۶۰ * ۱۲)
برند ایساتیس:
میانگین ظرفیت حرارتی هر متر از رادیاتور = 1832
بنابراین اندازه رادیاتور پنلی برند ایساتیس بر حسب متر برابر است با:
۱.۰۵ = 1832 / (۱۶۰ * ۱۲)
برند ایران رادیاتور:
میانگین ظرفیت حرارتی هر متر از رادیاتور = 1800
بنابراین اندازه رادیاتور پنلی ایران رادیاتور بر حسب متر برابر است با:
۱.۰۷ = 1800 / (۱۶۰ * ۱۲)
با توجه به اعداد بدست آمده در بالا از هر برند، برای یک اتاق ۲۰ متری در شهر های سردسیر نیاز به یک رادیاتور پنلی یک متری است.
عوامل تاثیرگذار در محاسبه رادیاتور پنلی
در محاسبه دقیق تعداد و ظرفیت رادیاتور پنلی برای فضاهای مختلف، عوامل کلیدی مختلفی نقش دارند. انتخاب درست رادیاتور پانلی نه تنها در تامین گرمایش مطلوب اهمیت دارد بلکه می‌تواند مصرف انرژی را بهینه کند و هزینه‌ها را کاهش دهد. در این بخش، هر یک از این عوامل را بررسی کرده و اهمیت آن‌ها را در محاسبه رادیاتور پنلی توضیح می‌دهیم.
نوع عایق‌بندی ساختمان
عایق‌بندی صحیح تاثیر زیادی بر عملکرد رادیاتور دارد. استفاده از عایق‌های مناسب برای دیوارها، کف، سقف و همچنین پنجره‌های دوجداره می‌تواند از هدررفت گرما جلوگیری کند و نیاز به گرمایش را کاهش دهد. برای مثال در دو ساختمان با مساحت مشابه، یکی دارای پنجره‌های دوجداره و عایق‌بندی مناسب و دیگری با عایق‌بندی ضعیف و پنجره‌های معمولی، ظرفیت رادیاتور مورد نیاز برای ساختمان دوم به مراتب بیشتر خواهد بود، زیرا گرمای بیشتری از دست می‌رود.
حجم فضا (طول × عرض × ارتفاع)
حجم فضا، به ویژه ارتفاع سقف، نقش مهمی در تعیین ظرفیت رادیاتور دارد. بیشتر فرمول‌های سرانگشتی بر اساس ارتفاع سقف استاندارد (۲.۸ تا ۳ متر) طراحی شده‌اند؛ در صورتی که سقف ساختمان بلندتر باشد، میزان حجم هوای قابل گرم شدن نیز افزایش می‌یابد و به ظرفیت رادیاتور بیشتری نیاز است.
مساحت درب‌ها، پنجره‌ها و دیوارها
اندازه‌ی درب‌ها و پنجره‌ها تاثیر مستقیمی بر هدررفت حرارت دارد. درب‌ها و پنجره‌های بزرگ و دیوارهایی که مستقیما با فضای بیرون در تماس هستند، گرما را سریع‌تر از دست می‌دهند و نیاز به رادیاتورهایی با ظرفیت بالاتر ایجاد می‌کنند.
ضرایب انتقال حرارت
ضریب انتقال حرارت بیانگر نرخ انتقال حرارت بین یک سطح جامد و سیال اطراف آن است. این ضریب می‌تواند در رادیاتورهای تولید شده در برندهای مختلف متفاوت باشد. هر چقدر این ضریب کوچکتر باشد، به رادیاتوری با طول بلندتر نیاز خواهیم داشت.
طبقه ساختمان
طبقه ساختمان نیز نقش مهمی در محاسبه ظرفیت رادیاتور دارد. در طبقات اول و آخر، به دلیل تبادل بیشتر دما با محیط بیرون، نیاز به گرمایش بیشتری وجود دارد. طبقات میانی، به دلیل وجود دیوارهای مشترک با واحدهای مجاور، کمتر از نظر حرارتی به محیط بیرونی متصل هستند و به ظرفیت کمتری نیاز دارند.
تعداد افراد ساکن
تعداد افراد ساکن نیز بر روی ظرفیت رادیاتور تاثیر دارد. زیرا هر چقدر تعداد افراد بیشتر باشند، درب اتاق‌ها بیشتر باز و بسته خواهند شد و هدررفت انرژی افزایش می‌یابد. بنابراین نیاز به رادیاتوری با ظرفیت بالاتر خواهیم داشت.
شرایط آب و هوایی منطقه
شرایط آب و هوایی نقش کلیدی در تعیین ظرفیت گرمایش دارد. در مناطق سردسیر، نیاز به ظرفیت بالاتری برای جبران سرمای محیط بیرون احساس می‌شود، در حالی که در مناطق گرمسیر، ظرفیت رادیاتور کمتری مورد نیاز است.
محل نصب رادیاتور
محل نصب رادیاتور تاثیر زیادی بر کارایی آن دارد. برای مثال نصب رادیاتور در زیر پنجره‌ها می‌تواند میزان هدررفت گرما را افزایش دهد.
نوع کاربری ساختمان (مسکونی، تجاری، یا اداری)
نوع کاربری ساختمان نیز یکی از عوامل تعیین‌کننده است. در فضاهای تجاری یا اداری که درب‌ها به صورت مداوم باز و بسته می‌شوند، هدررفت انرژی نسبت به فضاهای مسکونی بیشتر است، بنابراین نیاز به رادیاتورهایی با ظرفیت بالاتر داریم.
آیا نحوه محاسبه رادیاتور پنلی برای اتاق خواب و پذیرایی با یکدیگر متفاوت است؟
بله، در اتاق پذیرایی به دلیل وجود پنجره‌های بزرگتر و باز و بسته شدن بیشتر درب، به ظرفیت گرمایی بیشتری نیاز است. اما از آنجایی که اتاق خواب معمولا فضای بسته‌تر و کم‌رفت و آمدتری دارد، می‌توانیم رادیاتوری با ظرفیت پایین‌تر برای آن در نظر بگیریم.
نکته: برای خانواده‌هایی با کودک خردسال
اگر در خانه کودکی دارید و مایلید دمای اتاق او کمی گرم‌تر باشد، میتوانید تنظیمات پکیج را در دمایی بالاتر تنظیم کنید. همچنین توصیه می‌شود برای اتاق کودک از رادیاتوری با ابعاد کمی بزرگتر استفاده شود تا در دمای تنظیم شده پکیج، فضای اتاق به اندازه کافی گرم شود.
برای لحاظ کردن تمامی این عوامل در محاسبات خود و رسیدن به نتایج دقیق، نیاز به داده‌ها و فرمول‌های تخصصی‌تری دارید. بنابراین توصیه می‌شود برای اطمینان از گرمایش مطلوب فضای موردنظر خود و همچنین جلوگیری از مصرف بی‌رویه انرژی، با یک متخصص مکانیک مشورت کنید و یا به استانداردهای بین‌المللی، مانند استانداردهای سایت ASHRAE مراجعه نمایید.
چرا محاسبه نادرست رادیاتور پنلی هزینه‌ها را افزایش می‌دهد؟
انتخاب درست ظرفیت و تعداد رادیاتور پنلی نه تنها برای تامین گرمایش مطلوب اهمیت دارد، بلکه بر هزینه‌ها و بهره‌وری انرژی نیز تاثیر مستقیم می‌گذارد. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که محاسبه نادرست ظرفیت رادیاتور چگونه هزینه‌های جاری و نگهداری را افزایش می‌دهد و این انتخاب نادرست چه مشکلاتی را برای ما به همراه خواهد داشت.
انتخاب رادیاتور با ظرفیت کمتر از نیاز
یکی از اشتباهات رایج در محاسبه‌ی رادیاتور پنلی، انتخاب ظرفیت کمتر از مقدار مورد نیاز برای فضای مورد نظر است. در این حالت، رادیاتور نمی‌تواند گرمایش کافی برای فضا را تامین کند و اثرات منفی زیر را به همراه خواهد داشت:
· کاهش عمر مفید رادیاتور و پکیج: انتخاب رادیاتور با ظرفیت کمتر از نیاز، باعث می‌شود که پکیج و رادیاتور برای تامین دمای مطلوب تحت فشار قرار بگیرند. این فشار اضافی به مرور زمان منجر به افزایش استهلاک دستگاه‌ها و کاهش عمر مفید آن‌ها می‌شود.
· افزایش مصرف انرژی: در این حالت، پکیج برای جبران گرمایش ناکافی به کار طولانی‌تری نیاز دارد. این موضوع مستقیما باعث افزایش مصرف انرژی و هزینه‌های قبوض خواهد شد.
انتخاب رادیاتور با ظرفیت بیشتر از نیاز
در مقابل، انتخاب رادیاتوری با ظرفیت بیشتر از نیاز می‌تواند باعث گرم شدن بیش از حد محیط و هدررفت انرژی شود و اثرات منفی زیر را با خود به همراه خواهد داشت:
· هدررفت انرژی و افزایش هزینه‌ها: رادیاتور بزرگتر به انرژی بیشتری برای گرم شدن نیاز دارد و این باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود.
· نیاز به تعویض و هزینه‌های اضافی: اگر رادیاتور با ظرفیت نادرست انتخاب شود و نتواند به‌طور بهینه عمل کند، ممکن است مجبور به تعویض آن با رادیاتوری با ابعاد و ظرفیت استاندارد شوید. این مسئله هزینه‌های اضافی خرید و نصب مجدد را به شما تحمیل می‌کند.
با توجه به تاثیرات منفی و هزینه‌های ناشی از انتخاب نادرست، محاسبه صحیح ظرفیت رادیاتور پنلی برای هر فضایی ضروری است. برای محاسبه‌ی دقیق، می‌توان از فرمول‌های استاندارد استفاده کرد یا با یک متخصص در زمینه سیستم‌های گرمایشی مشورت کرد.
منابع و فرمول های محاسباتی
این فرمولها و محاسبات بر اساس کاتالوگهای تجاری تولیدکنندگان رادیاتور و منابع تخصصی در زمینه تاسیسات حرارتی مانند کتاب تاسیسات حرارتی و برودتی اثر محمدرضا کریمی تنظیم شده اند.
