مراحل کامل تولید موزاییک دستی و صنعتی در کارگاههای موزاییکسازی ایران
آشنایی با دستگاهها و تجهیزات خط تولید موزاییک از قالبگیری تا ساب و پرس
راهنمای جامع ساخت موزاییک کف و بررسی فرآیند تولید در کارگاههای کوچک و بزرگ
مقدمه
موزاییک یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که در بخشهای مختلف ساختمان از جمله کف حیاط، پارکینگ، انباری و راهروها استفاده میشود. این کفپوش به دلیل دوام بالا، تنوع رنگ و طرح و مقاومت در برابر فشار و رطوبت، یکی از محبوبترین گزینهها برای کفپوش ساختمان به شمار میرود.
در این مقاله از مجله بسپارمگ قصد داریم با مراحل تولید موزاییک، انواع آن، روشهای قالبگیری و پرس، دستگاههای تولید موزاییک، فرآیند ساب و صیقل، گرمخانه و بتونهکاری آشنا شویم. همچنین نکات مهم برای راهاندازی کارگاه کوچک موزاییک سازی و خرید موزاییک عمده بررسی خواهد شد.
موزاییک چیست؟
موزاییک نوعی بتن متراکم است که از سیمان، ماسه، پودر سنگ و آب ساخته میشود. این کفپوش متشکل از دو لایه است:
لایه رویه (رنگ موزاییک): شامل پودر سنگ، سیمان و مواد رنگی که ظاهر موزاییک را شکل میدهد.
لایه زیرین (نارین): ضخیمتر از لایه رویه و نقش تحمل فشار را دارد، شامل سیمان، ماسه و آب میباشد.
موزاییک چیست؟
موزاییک نوعی بتن متراکم است که از سیمان، ماسه، پودر سنگ و آب تهیه میشود. این کفپوش به دلیل فشردگی بالا و مقاومت مناسب، به راحتی برای محیطهای مختلف قابل استفاده است.
موزاییک به طور کلی از دو لایه تشکیل شده است:
لایه رویه (رنگ موزاییک): شامل پودر سنگ، سیمان، آب و مواد رنگی که ظاهر موزاییک و زیبایی آن را شکل میدهد.
لایه زیرین (نارین): ضخیمتر از لایه رویه، وظیفه تحمل فشار و وزن را دارد و از سیمان، ماسه و آب تشکیل شده است.
روشهای تولید موزاییک
روش پرسی:
در این روش، مواد با دستگاه پرس تحت فشار قرار میگیرند و تراکم موزاییک ایجاد میشود. موزاییکهای تولید شده به این روش نیاز به ساب و صیقل دارند. این نوع معمولاً دو لایهای است و مقاومت بالایی دارد.روش ویبرهای:
تراکم مواد بدون فشار و به کمک لرزش و ویبره ایجاد میشود. موزاییک ویبرهای سطح صاف دارد و معمولاً نیاز به ساب ندارد، مگر در مواردی که سنگهای تزئینی روی آن قرار گرفته باشد. این نوع معمولاً تک لایه است و برای فضاهایی با وزن کمتر مناسب است.
انواع موزاییک
گرانیتی و معمولی: دو لایهای، نیازمند قالب پرسی و ساب.
ویبرهای: تک لایه، بدون نیاز به ساب زیاد، مناسب پروژههای کوچک و سبک.
شسته: دارای دانههای سنگ نمایان، سطح برجسته و پرداخت شده با فرچه سیمی.
تک لایه خارجی: تولید کشورهای اروپایی، سبک و مناسب ساختمانهای چندطبقه.
انواع موزاییک بر اساس شکل ظاهری و نمای سطح رویه
موزاییکها بسته به نوع کاربرد و نمای سطح رویه، به چند دسته اصلی تقسیم میشوند. هر نوع ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارد که در ادامه به تفصیل توضیح داده شده است:
۱) موزاییک سیمانی
این نوع موزاییک در سطح رویه خود فاقد سنگ دانههای تزئینی است و تنها دارای شیارها و طرحهای ساده میباشد.
کاربرد: مناسب برای فضاهای داخلی ساختمان مانند انباری، پارکینگ یا کفپوش ساده در حیاط.
مزیت: تولید سریع و هزینه کمتر نسبت به موزاییکهای سنگدار.
۲) موزاییک سنگدار
موزاییک سنگدار دارای سنگهای تزئینی در سطح رویه است و معمولاً در سه حالت تولید میشود:
شیاردار (طرحدار): دارای شیار و طرحهای متنوع برای جلوه زیباتر.
صاف: سطح یکدست و بدون برجستگی، مناسب فضای داخلی و فضاهای پرتردد.
شسته: نمای سنگها و دانهها به شکل برجسته و قابل مشاهده است.
این نوع موزاییکها بسته به اندازه و قطر دانههای سنگی به ۵ دسته مختلف تقسیم میشوند و تنوع بالایی برای طراحی کف و محوطه ایجاد میکنند.
۳) موزاییک شیاردار
این موزاییک دارای فرورفتگی و برجستگیهای هندسی روی سطح است که علاوه بر زیبایی، کفپوش ضد لغزش برای پیادهروها، حیاط و محوطههای بیرونی ساختمان محسوب میشود.
مزیت: مقاومت بالاتر در برابر سایش و لغزندگی.
کاربرد: محیطهای باز و مناطق پرتردد.
۴) موزاییک شسته
در موزاییک شسته، دانههای شن یا سنگ به صورت برجسته روی سطح نمایان هستند. این نوع موزاییک جلوهای طبیعی و زیبا به کف میدهد و برای محوطههای باز و مسیرهای عبور و مرور مناسب است.
ویژگی: سطح مقاوم و تزئینی، مناسب برای طراحیهای لوکس و نماکاری کف محوطه.
۵) موزاییک پلاکی
موزاییک پلاکی دارای سطحی صاف و صیقلپذیر است و در آن از مصالح سخت ساختمانی استفاده شده است.
ویژگی: مناسب برای کف فضاهای داخلی که نیاز به سطوح صاف و یکدست دارند، مانند سالنها، لابیها و پارکینگها.
مزیت: امکان پرداخت و جلا دادن سطح برای زیبایی بیشتر.
تولید و ساخت موزاییک: راهاندازی کارگاه کوچک تا توسعه کسب و کار
تولید و ساخت موزاییک یکی از مشاغل پرتقاضا در حوزه مصالح ساختمانی است و این امکان را به شما میدهد که با سرمایهای کم و مواد اولیه در دسترس، یک کارگاه کوچک موزاییکسازی راهاندازی کنید.
با شروع کار در ابعاد کوچک، میتوانید تجربه کافی برای تولید انواع موزاییکهای سیمانی، سنگدار، شسته و پلاکی را به دست آورید و پس از جذب مشتریان اولیه، کسب و کار خود را به مقیاس بزرگتر توسعه دهید.
مزیت کارگاه کوچک: هزینههای اولیه پایین، امکان آزمون و خطا، یادگیری مراحل تولید و شناخت بازار محلی.
گام بعدی توسعه: خرید دستگاههای پیشرفتهتر، افزایش تنوع محصولات، تولید انبوه و ورود به بازارهای عمده فروشی و صادراتی.
با این رویکرد، تولید موزاییک نه تنها یک شغل سودآور است، بلکه مسیر مناسبی برای راهاندازی کسب و کار خانگی یا کارگاه کوچک صنعتی محسوب میشود.
مراحل تولید و ساخت موزاییک: از مصالح اولیه تا قالبگیری
تولید موزاییک یکی از فرآیندهای مهم در صنعت مصالح ساختمانی است و شامل چند مرحله دقیق است که هر کدام نقش کلیدی در کیفیت نهایی محصول دارند. در ادامه به صورت جامع با مراحل ساخت موزاییک و روشهای مختلف قالبگیری و پرس آشنا میشویم.
۱. آماده کردن مصالح ساختمانی
الف) سنگ ریزه یا ریگهای رنگی
برای تولید موزاییک، ابتدا سنگها از معادن مختلف استخراج شده و به کارخانه منتقل میشوند. این سنگها شامل انواع سنگ چینی، مرمریت، سنگ قرمز قشمی، سبز و سیاه گلدار هستند.
سنگها در دستگاه سنگشکن خرد شده و سپس وارد دستگاه شستشو میشوند تا تمام گرد و غبار و ناخالصیها از بین برود. بعد از خشک شدن، سنگها به سیلوهای تغذیهکننده منتقل شده و مطابق فرمول تولید، وزنکشی و آماده استفاده میشوند.
ب) سیمان، پودر سنگ و آب
سیمان و پودر سنگ نیز مطابق فرمول مشخص، توسط نوار نقاله یا آسانسور به میکسر منتقل شده و با سنگ ریزه و آب مخلوط میشوند تا ترکیبی یکنواخت برای تولید موزاییک ایجاد شود. سپس مواد به نوار ذخیره منتقل شده و به تدریج به دستگاه پیمانهکن (دزاتور) روانه میشوند.
۲. انبار کردن مواد
برای جلوگیری از مخلوط شدن مصالح و دسترسی آسان، سنگها در محلهایی به نام آخوره انبار میشوند و سیمان و پودر سنگ در سیلوهای مخصوص نگهداری میشوند. این سیلوها مجهز به مخلوطکنهای ایرواسلایدی هستند که مانع کلوخه شدن مواد میشوند. سیلوی پودر سنگ کوتاهتر و کمتر از سیلوی سیمان است، زیرا پودر سنگ در هر استان به وفور تولید میشود اما سیمان ممکن است از استانهای دیگر تأمین شود.
۳. شستشوی مصالح
شستشوی کامل مصالح، یکی از مهمترین مراحل تولید موزاییک است، زیرا وجود گرد و غبار باعث کاهش مقاومت موزاییک میشود.
روش ماشینی: دستگاه مارپیچی مصالح را بالا آورده و با فشار آب شستشو میدهد. آب مصرفی پس از تصفیه دوباره استفاده میشود.
روش دستی: در کارگاههای کوچکتر، آب با فشار روی سنگها پاشیده میشود و آب جمعآوری شده دوباره استفاده میگردد.
۴. مخلوط کردن مواد
مصالح باید با نسبت مشخصی مخلوط شوند تا موزاییک با کیفیت تولید شود. این کار با تجهیزات اتوماتیک انجام میشود تا سرعت و دقت بالاتر رود.
مواد از قیفهای مختلف به نوار نقاله منتقل شده و سپس به میکسرها ریخته میشوند تا مخلوطی یکنواخت آماده قالبگیری ایجاد شود.
۵. قالبگیری و پرس
الف) قالب پرسی
قالبها از جنس فولاد سخت هستند و دارای کف و دیوارهای حدود ۳ سانتیمتر میباشند. این قالبها به اشکال مربع، مستطیل، لوزی و غیره ساخته میشوند.
قالبهای با سطح صاف برای داخل ساختمان
قالبهای با خطوط برجسته یا فرو رفته برای محیطهای باز و پیادهرو
پس از پر شدن، قالبها زیر دستگاه پرس قرار میگیرند تا مواد به خوبی فشرده شوند.
ب) قالب ویبرهای
این قالبها از پلاستیک نرم ساخته شده و پس از پر شدن، مواد موزاییک در داخل آنها مدتی باقی میمانند تا آبدهی انجام شود و سپس از قالب خارج میشوند. این روش معمولاً برای تولید موزاییک تک لایه و ویبرهای استفاده میشود.
روش قالبگیری و مراحل نهایی تولید موزاییک
بعد از آمادهسازی مصالح و مخلوط کردن آنها، مرحله مهم قالبگیری و پرس موزاییک آغاز میشود. این مرحله تأثیر مستقیم روی شکل، مقاومت و کیفیت نهایی محصول دارد.
۱. قالبگیری و پرس مواد
برای قالبگیری از یک میز گردان استفاده میشود که چند قالب روی آن قرار میگیرند و قابلیت لرزش در سه مرحله را دارد. مواد موزاییک توسط دزاتور (پیمانهکن) روی قالب ریخته میشوند و مواد پشت موزاییک نیز به پیمانهکن مخصوص منتقل میگردد.
مراحل قالبگیری شامل موارد زیر است:
ریختن مواد روی قالب و پهن کردن آنها با لرزش میز
استفاده از کارتک برای پهن کردن موادی که به طور کامل توسط لرزش پخش نشدهاند
لرزش مجدد برای خارج کردن حبابهای هوا
انتقال قالب به زیر دزاتور پشت موزاییک و سپس به زیر دستگاه پرس
پس از پرس، قالب به قسمت تخلیه رفته و بلوکها به گرمخانه منتقل میشوند
قالبها پس از تخلیه مواد، تمیز میشوند تا برای تولید بلوک بعدی آماده باشند.
۲. ساییدن موزاییک
ساب زدن مرحلهای کلیدی برای زیبایی موزاییک است. بلوکها پس از قالبگیری سطحی ناهموار دارند و سنگهای داخلی قابل مشاهده نیستند. سابکاری به سه روش انجام میشود:
ساب سنتی: استفاده از صفحه سنگ سمباده که روی موزاییک چرخانده میشود.
ساب اتوماتیک: موزاییکها روی پایههای زیر سنگ سمباده بزرگ قرار گرفته و ساب داده میشوند.
ساب نواری: در کارخانجات بزرگ، موزاییکها روی نوار نقاله حرکت میکنند و در پنج مرحله با سنگهای سمباده با شمارهبندیهای مختلف (۰، ۰۰، ۰۱، ۰۲، ۰۳) سطح آنها صیقل داده میشود. این مرحله علاوه بر زیبایی، نوعی کنترل کیفیت نیز هست، زیرا موزاییکهای دارای ترک مویی هنگام فشار سمباده شکسته و جدا میشوند.
در طول سابکاری، آب به سطح سمباده و موزاییک پاشیده میشود تا گرمای ایجاد شده کاهش یابد و سطح موزاییک بهخوبی صیقل داده شود.
۳. گرمخانه
گرمخانهها برای مقاومتدهی و خشک کردن موزاییکها به کار میروند و به روشهای مختلف انجام میشوند:
گرمخانه معمولی: بلوکها در اتاقک با دمای حدود ۳۰ درجه سانتیگراد تا ۸ ساعت قرار میگیرند و سپس به مدت ۵ ساعت آب داده میشوند.
گرمخانه بخار: برای تولید حجم بالا و زمان کم، بلوکها در اتاقک بخار قرار میگیرند.
گرمخانه آب گرم: برای نمونههای آزمایشی یا تولید کم، بلوکها در آب گرم قرار میگیرند.
روش سنتی: در زمستان داخل اتاقکها گرم میشوند و آب پاشی میشوند؛ در تابستان، در هوای آزاد و با آبیاری منظم خشک میشوند.
۴. بتونهکاری
برای رفع نقصهای سطح موزاییک، مانند بیرون آمدن برخی سنگها، از بتونهکاری استفاده میشود.
روش دستی: مخلوط پودر سنگ و سیمان با کارتک روی موزاییک کشیده میشود و پس از خشک شدن دوباره ساب میخورد.
روش ماشینی: ملات در مخزن استوانهای ریخته شده و توسط کارتکها روی سطح موزاییک پخش میشود تا سوراخها پر شوند.
پس از بتونهکاری، موزاییکها مجدداً صیقل داده میشوند تا سطحی صاف و زیبا داشته باشند.
۵. دپو کردن
موزاییکهای تولید شده در محیط مناسب روی هم انبار میشوند تا به مقاومت پایه خود برسند و برای بستهبندی و ارسال آماده شوند.
حالا بصورت مختصر با چند دستگاه ابرای تولید و ساخت موزاییک آشنا میشویم:
دستگاههای تولید موزاییک
۱- دستگاه پرس موزاییک
برای تولید موزاییک کف، یکی از تجهیزات اصلی و حیاتی دستگاه پرس مخصوص موزاییک است. تعداد و نوع دستگاهها بستگی مستقیم به ظرفیت و خط تولید کارگاه دارد.
ساختار و عملکرد دستگاه پرس قدیمی
دستگاه پرس موزاییک قدیمی شامل بخشهای زیر است:
شاسی اصلی: که قالبها روی آن قرار میگیرند و فشار پرس به آن منتقل میشود.
موتور فشار روغن: این موتور با استفاده از پیستونهای مکانیکی و برقی، فشار لازم برای پرس کردن مواد موزاییک را ایجاد میکند. فشار از طریق لولهکشیهای فشار قوی به زیر شاسی منتقل میشود.
نحوه کار
هر دستگاه پرس قدیمی معمولاً ظرفیت استفاده توسط چهار نفر استادکار را دارد. این افراد از چهار سوی دستگاه، عملیات پرس کردن موزاییک را انجام میدهند. سرعت و بازده دستگاه تا حد زیادی وابسته به هماهنگی و مهارت پرسنل است.
تولید و ساخت
اکثر دستگاههای پرس موزاییک در ایران ساخت داخل کشور هستند. شهرهای مهم تولیدکننده این دستگاهها عبارتند از:
تهران
اصفهان
تبریز
این دستگاهها با قابلیتهای مختلف، به کارگاههای کوچک و بزرگ امکان تولید انواع موزاییک با کیفیت را میدهند.
۲- دستگاه ساب موزاییک در ایران
ساب زدن موزاییک یکی از مراحل کلیدی در زیبایی و کیفیت نهایی موزاییک است. در حال حاضر در ایران، دو نوع دستگاه ساب موزاییک رایج است: ساب اتوماتیک قدیم و ساب نواری چندکله.
۱. ساب اتوماتیک قدیم
این دستگاه از دو بخش اصلی تشکیل شده است:
دو فک متحرک: وظیفه گرفتن موزاییک و هدایت آن به زیر صفحه سنگ ساب را بر عهده دارند.
صفحه سنگ ساب متحرک: با کمک دینام برقی حرکت کرده و سطح موزاییک را صیقل میدهد.
در این روش، برای جلوگیری از گرم شدن سطح موزاییک و ساب خوردن غیر یکنواخت، از آب استفاده میشود که معمولاً یک لولهکشی مجزا برای آن در نظر گرفته میشود. پس از ساب خوردن، دو فک موزاییک را از دستگاه خارج میکنند.
۲. ساب نواری چندکله
این دستگاه نسل جدیدتر و کارآمدتر است و برای کارخانجات با حجم تولید بالا استفاده میشود. اجزای اصلی آن عبارتند از:
تسمه نقاله: موزاییک روی آن وارد دستگاه میشود و طی مسیر به سمت صفحههای سنگ ساب حرکت میکند.
چندین صفحه سنگ متحرک: با دینام برقی به حرکت درآمده و موزاییک را در چند مرحله ساب میزنند و جلا میدهند.
در ساب نواری نیز از آب برای خنک کردن سطح و تمیز کردن موزاییک حین ساب زدن استفاده میشود. این دستگاه با انجام چند مرحله ساب و صیقل، سطح موزاییک را صاف و یکنواخت میکند و آماده مرحله بعدی تولید مینماید.
مقایسه کوتاه دو دستگاه
| ویژگی | ساب اتوماتیک قدیم | ساب نواری چندکله |
|---|---|---|
| حجم تولید | کم تا متوسط | متوسط تا زیاد |
| روش هدایت موزاییک | دو فک متحرک | تسمه نقاله |
| تعداد مراحل ساب | معمولاً یک مرحله | چند مرحله متوالی |
| استفاده از آب | دارد | دارد |
| کارایی و سرعت | پایینتر | بالاتر و یکنواختتر |
این توضیحات برای کسانی که قصد دارند کارخانه موزاییکسازی راهاندازی کنند یا دستگاههای جدید خریداری نمایند، یک راهنمای کاربردی و عملی محسوب میشود.
آزمونهای تضمین کیفیت موزاییک
برای اینکه موزاییک تولید شده علاوه بر زیبایی، دارای مقاومت و دوام کافی باشد، لازم است مجموعهای از آزمونها بر روی آن انجام شود. این آزمونها براساس استانداردهای ملی ایران، به ویژه استاندارد ۷۵۵، انجام میشوند.
۱. آزمون مقدماتی
این آزمون معمولاً در ابتدای خط تولید یا روی نمونههای اولیه انجام میشود تا کیفیت مصالح اولیه و ترکیب آنها بررسی شود. در این مرحله، مشخص میشود که:
آیا سنگها و سیمان استفاده شده از کیفیت کافی برخوردارند
میزان رطوبت و ناخالصیها در مصالح استاندارد است یا خیر
۲. آزمون ابعاد موزاییک
یکی از مهمترین معیارهای کیفیت موزاییک، دقت ابعاد است. ابعاد موزاییک باید با تلورانس مشخص و تعریف شده مطابقت داشته باشد تا پس از نصب، سطحی صاف و هموار ایجاد شود. این آزمون شامل:
بررسی طول و عرض موزاییک
کنترل ضخامت و تختی سطح
بررسی تعقر و تحدب (انحراف سطح از حالت صاف)
۳. تعیین مقاومت خمشی
مقاومت خمشی موزاییک نشاندهنده توانایی آن در تحمل نیروهای وارده در هنگام نصب و استفاده است.
حداقل میانگین مقاومت خمشی: ۴۵ kg/cm²
حداکثر مقاومت خمشی منفرد: ۴۰ kg/cm²
این آزمون با اعمال نیرو بر روی نمونهها و اندازهگیری شکست انجام میشود.
۴. آزمون سایش
میزان سایش سطح موزاییک تعیین میکند که سطح موزاییک در برابر رفت و آمد و تماس با وسایل، تا چه حد مقاومت دارد. معمولاً برای این آزمون از دستگاههای استاندارد سایشی استفاده میشود تا میزان کاهش ضخامت و تغییر سطح در طول زمان مشخص شود.
۵. مقاومت در برابر یخزدگی
در مناطقی که دمای پایین و بارش برف و یخ وجود دارد، موزاییک باید توانایی تحمل چرخههای ذوب و یخ زدن آب جذب شده را داشته باشد. براساس استاندارد ۷۵۵ ایران، ویژگیهای کلیدی این آزمون عبارتند از:
حداکثر جذب آب: ۸٪
حفظ مقاومت خمشی و ابعاد پس از چندین چرخه یخزدگی
پایان مطلب
لینک های مفید و مطالب پیشنهادی مرتبط
ارسال یک پاسخ