تاریخچه بخاری گازی:

اولین بخاری گازی با استفاده از اصول اولیه چراغ بونزن (Bunsen burner) اختراع شد. و توسط کمپانی پتیت و اسمیت د ر سال 1856 تجاری سازی و به بازار عرضه گردید. شعله، هوای اطراف خودش را گرم می کند سپس هوای گرم شده با استفاده از جابجایی هوا گسترش می یابد و کم کم کل اتاق گرم می شود. امروزه از همین اصول در بخاری های فضای بیرونیآج یا بخاری های اوت دور (outdoor) یا بخاری های پاسیو و یا بخاری های قارچی که در واقع یک چراغ بونزن بزرگ است استفاده می شود.

در حدود سال 1881 برای گرم کردن ساختمان ها از مشعل های سوزان که با پنبه نسوز ( آزبست) که توسط یک مهندس بریتانیایی به نام Sigismund Leoni ساخته شده بود استفاده می شد. بعدها آجر نسوز یا همان اجر شومینه بخاطر فرم دهی راحت تر جایگزین آزبست شد. بخاری های گازی امروزی هم با همین شیوه کار می کنند اگرچه گاهی مواد مقاوم تر دیگری هم استفاده می شود.

بخاری های گازی امروزی بیشتر در جهتی توسعه یافته اند که با استفاده از تکنولوژی گرمایش تابشی بجای اصول چراغ بونزن بکار گرفته شوند. این تکنولوژی بجای گرم کردن محیط با استفاده از جابجایی هوا بوسیله جذب گرما توسط اجسام و لوازم در مسیر گرما محیط را گرم می کند. این شیوه گرمایش مخصوصا در بخاری های فضای آزاد، بخاری های بیرونی، بخاری های قارچی، بخاری های پاسیو و بخاری های هرمی مورد استفاده قرار می گیرد که بسیار اقتصادی تر از گرمایش هوا است که به راحتی از دست می رود.

بخاری گازی

بخاری های گازی جایگزین مناسبی برای بخاری های برقی بودند.به علت مصرف زیاد بخاری های برقی نسبت به گازی،و صرفه اقتصادی،استفاده از بخاری گازی عنوان سیستم گرمایش در ایران بسیار متداول است.فراوانی گاز در کشور ما و همچنین بالاتر بودن هزینهی مصرفی بخاری برقی استقبال عموم مردم از بخاری گازی بیشتر از بخاری برقی است.هم اکنون بخاری گازی به عنوان یکی از سیستم های متداول گرمایشی در ایران مورد استفاده واقع میشود. مثل بخاری نفتی میتوان خفگی بر اثر کاز منواکسیدکربن به علت استفاده از دودکش را از مشگلات بزرگ این سیستم نام برد.

بخاری های دودکش دار

دودکش این نوع بخاری ها باید بصورت مداوم وصل یاشد. اگر دودکش کاملا صحیح نصب شود و ارتفاع آن رعایت شود، بیشتر گاز منواکسید کربن ناشی از سوختن گاز طبیعی را به بیرون انتقال می دهد. بخاری که دودکش آن بطور صحیح نصب شده باشد معمولا کاملا ایمن است.

مطلب پیشنهادی : راهنمای خرید رادیاتور شوفاژ

بخاری های بدون دودکش

بخاری های بدون دود کش یا بدون دریچه، این نوع بخاری ها هم می توانند بطور دائم یا موقت نصب شوند یا بصورت پرتابل استفاده شوند و گاهی اوقات دارای یک مبدل کاتالیزوری هم هستند. بخاری های بدون دودکش تحت شرایطی که گردش هوای کافی وجود نداشته باشد ممکن است خطرناک باشند. اگر بخاری در شرایط مناسب کار کند خروجی آن بخار آب، دی اکسید کربن و دی اکسید نیتروژن می باشد.

نکته قابل توجه اینکه همیشه قبل از خواب باید بخاری های بدون دودکش را خاموش کنیم.

یازده نکته ایمنی برای استفاده از وسایل گازسوز

1) استفاده از لوله‌های آکاردئونی برای دودکش (لوله وسایل گاز سوز) مناسب نیست.

زیرا بدنه این نوع دودکش‌ها استحکام کافی را ندارند و با گذشت زمان بر اثر حرارت و رطوبت احتمال سوراخ شدن شان وجود دارد.

همچنین به علت نبود نر و مادگی در این نوع لوله ها ، احتمال آب بندی شدن در محل اتصال با وسیله گاز سوز و خروجی دودکش ساختمان بطور کامل وجود ندارد به همین دلیل احتمال بازگشت گاز مونو اکسید کربن به داخل محیط زیاد است.

2)دریچه کولر در زمستان باید بسته باشد، زیرا کانال کولر به علت داشتن ارتفاع و قطر بیشتر نسبت به دودکش ساختمان، در عمل نقش دودکش معکوس را انجام می دهد.

این عمل به ویژه هنگامی که منافذ ورود هوا به داخل فضای مسکونی مسدود است راحت تر صورت می‌گیرد.

3)استفاده از شومینه به عنوان یک وسیله گرمایشی مناسب نیست، زیرا عمل احتراق در شومینه در محیطی باز صورت می‌گیرد یعنی درون محفظه نیست بنابراین انتشار محصولات احتراق شامل مونوکسید کربن و دی اکسید کربن در مقایسه با سایر وسایل گاز سوز با محفظه، بسیار بیشتر است.

از طرف دیگر به علت داشتن دریچه مسدود کننده دستی در شومینه، احتمال وقوع خطا و اشتباه زیاد است.

ناگفته نماند که اتلاف انرژی در شومینه بسیار زیاد و بازدهی آن بسیار پایین است.

4)خروج لوله‌های دودکش از پنجره یا دیواره‌های جانبی شیوه درستی نیست.

بطور کلی استفاده از دودکش‌هایی که از پنجره‌ها و دیواره‌های جانبی ساختمان‌ها خارج می‌شود، غیر اصولی و غیر استاندارد است و کارایی لازم را در تهویه محصولات احتراق ندارد و عموماً باید در استفاده از آنها اجتناب شود.

اما اگر نبود دریچه خروجی دودکش در محیط ناچار به خارج کردند لوله وسایل گاز سوز از پنجره شدید، حتما باید مطمئن باشید که لوله وسیله گاز سوز در هنگام استفاده داغ باشد زیرا با این آزمایش می توان مطمئن شد که گاز ناشی از احتراق از محیط خارج می شود.

5) استفاده از بخاری در حمام چه از نوع دودکش دار و چه بدون دودکش مناسب نیست.

زیرا اکسیژن موجود در حمام به خودی خود کم است بنابراین استفاده از بخاری در این محیط احتمال خفگی را به شدت بالا می برد.

همچنین استفاده از بخاری‌های بدون نیاز به دودکش در اتاق خواب نیز توصیه نمی شود، زیرا بخاری های بدون دودکش تنها برای محیط های باز تولید شده است.

همچنین توصیه می‌شود از نصب بخاری‌های زمینی دودکش دار در اتاق‌های با مساحت کمتر از 12 متر مربع پرهیز شود و در صورت نصب، هوای مورد نیاز بخاری از زیر درب اطاق تامین و تهویه شود.

6)بازرسی دوره ای خروجی دودکشها نکته بسیار مهمی است به خصوص برای ساختمان های نوساز این امر حیاتی است.

زیرا مسدود بودن دودکش سبب سوختن ناقص وسایل گازسوز و ایجاد گازهای خطرناک و مسموم کننده می‌شود که این امر باعث خفگی در اثر گازگرفتگی خواهد شد. بنابراین قبل از نصب بخاری یا آبگرمکن باید مسیر دودکش بررسی شود و از باز بودن آن اطمینان حاصل شود.

همچنین باید هرچند یکبار کلاهک دودکش‌های وسایل گازسوز بازرسی و چنانچه کلاهک آن افتاده باشد، در محل خود نصب شود.

کلاهک علاوه بر اینکه از نفوذ باران و برف و افتادن سایر اشیاء و ورود پرندگان بداخل دودکش جلوگیری می‌کند، در منظم سوختن وسیله گازسوز نیز موثر است.

لازم به ذکر است انتهای دودکش‌های توی کار، باید حداقل یک متر از سطح پشت بام بالاتر باشد.

7)لازم است که هوای کافی برای سوختن گاز به بخاری گاز سوز برسد.

وجود روزنه‌های زیر درها برای این منظور مفید خواهد بود.در صورتی که سوختن بخاری ناقص باشد و یا با شعله آبی نسوزد، باید آن را جدی گرفت، زیرا ممکن است این نقص ناشی از نرسیدن هوای کافی به بخاری باشد.

8)برای اتصال اجاق گاز و دستگاه‌هایی که استفاده از شیلنگ برای آنها مجاز است به سیستم لوله کشی باید از شیلنگ‌های لاستیکی تقویت شده که مخصوص گاز ساخته شده است و دارای استاندارد استفاده شود.

طول شیلنگ گاز نباید حداکثر از 120 سانتی متر بیشتر باشد، استفاده از شیلنگ‌های بلند برای رساندن گاز به نقاط مختلف منزل بسیار خطرناک است و باید از این کار خودداری کرد.

همچنین برای محکم کردن شیلنگ‌های گاز باید از بست‌های فلزی مناسب استفاده شود. شیلنگهای لاستیکی را هر چند وقت یکبار باید بازرسی کرد و در صورت مشاهده عیب و نقص و فرسودگی بلافاصله باید تعویض شود.

9)همانطور که در بالا اشاره شد استفاده از بخاری‌های بدون دودکش بر اساس استاندارد ایران در اتاق خواب، حمام و محیط‌ های بسته و کوچک ممنوع است.

10)در بالای پشت بام حتما باید کلاهک اچ نصب شود.

به طور کلی کلاهک H تنها کلاهک استاندارد وسایل گاز سوز است و برای وسایل گازسوز با راندمان حرارتی بالا مثل موتورخانه‌ها استفاده از کلاهک H الزامی و ضروری است.

11) قراردادن سر دودکش در داخل ظرف آب عمل نادرستی است که اخیرا توسط مصرف کنندگان وسایل گاز سوز مرسوم شده است در این حالت به هیچ عنوان محصولات حاصل از احتراق نه جذب آب شده و نه در آن حل می‌شود و با این عمل محصولات احتراق شامل مونوکسید کربن و دی اکسید کربن یا از طریق بخاری و یا از طریق دودکش در محیط پخش می‌شود که این عمل بسیار خطرناک است.

مطلب پیشنهادی : آشنایی با انواع رادیاتور و نحوه کارکرد عملکرد آن

آزمایش دودکش

برای اطمینان از صحت عملکرد دودکش سه آزمایش آسان ذیل را می‌توان انجام داد.

1- ساده‌ترین آزمایش هر دودکش دست‌زدن و لمس آن است. سردی دودکش نشانه عدم عبور گازهای سمی حاصل از احتراق وسیله گازسوز و زنگ خطری برای شما می‌باشد. وقتی وسیله گازسوز کارمی کند بایستی دودکش داغ باشد و نوک انگشتان داغی آنرا حس کند.

2- آزمایش بعدی استفاده از شمع و یا شعله کبریت در محل دریچه و مبدأ دودکش در اتاق )محل مصرف) می‌باشد . با قرار دادن کبریتروشن درابتدا دریچه بایستی شعله به سمت داخل دودکش کشیده شود . این موضوع نشانه کـارکردن و مکش مناسب دودکش و درصورتیکه تغییری در شعله ایجـاد نشود نشان دهنده عدم مکش مناسب دودکش می‌باشد.

3- هنگام خرید و یا اجاره خانه و قبل از وصل وسایل گازسوز به دودکش،مسیر دودکش‌ها را بایک وزنه و طناب محکم از پشت‌بام تا محل دریچه و مبدأدودکش کنترل نمائید تا از بازبودن آن کاملاً مطمئن شوید.

نکات مهم هنگام خرید بخاری

بخاری باید دارای نشان استاندارد ملی ایران باشد.

بخاری دودکش دار باید حتماً مجهز به سیستم ODS یا سنسور حرارتی باشد.

بخاری بدون دودکش باید حتماً مجهز به سیستمهای ODS و گاور نر باشد.

توجه به برچسب میزان مصرف انرژی بخاری و خرید بخاری با مصرف کمتر

نکات مهم در هنگام جمع آوری بخاری

– هنگام جمع آوری بخاری پس از فصل زمستان، گرد و غبار آن حتما گرفته شود.

– حتما انتهای درپوش و شیر بخاری را مسدود کنید.

– به هیچ عنوان بخاری را با آب نشویید، غیر از مواقعی که سرویس کار مجاز قطعه ای را برای تعمیر جدا کرده و مجبور به شستن آن باشید.( تا خشک نشدن کامل آن قطعه به هیچ عنوان آن را مونتاژ نکنید ).

– بخاری را با استفاده از پارچه یا پلاستیک کاملا بسته بندی کنید تا از نفوذ آب باران و یا برف جلوگیری شود و در نتیجه باعث زنگ زدن آن نشود.

علل اصلی سرد شدن دودکشها میتواند به شرح ذیل باشد :

عمدتاً سردی دودکشها در آن دسته از مواردی اتفاق می افتد که دودکش بطور اصولی و استاندارد طراحی و نصب نشده و دودکش مربوطه عملاً قادر به تهویه محصولات احتراق به طور مطلوب نمی باشد( دودکش هایی که از دیوار های جانبی و پنجره ساختمان و به صورت غیر اصولی خارج شده اند و ارتفاع آنها کمتر از بام ساختمان است)

در اثر احتراق وسیله گازسوز اکسیژن محیط مصرف شده ومنافذ و مجرای ورودی هوا برای سوختن و سیله گازسوز ناکافی بوده و عملاً شاهد کمبود اکسیژن در محیط شده و فضای اطاق دچار یک نوع فشار منفی در مقایسه با هوای بیرون شده، خاصه در زمانی که منافذ ورود هوا کاملاً بسته و یا محدود باشد، در این حالت عملاً جریان هوا از طریق دودکش از بیرون به داخل اطاق برقرار شده و نتیجتاٌ دودکش سرد گشته و معنای آن این است که در این حالت محصولات احتراق شامل ( co و co2 ) بطور کامل از محیط خارج نمي شوند و بخشی از آن در محیط پخش شده و احتمال خطر برای شهروندان میباشد.

راهکار پیشنهادی در این موارد توصیه به همشریان جهت باز گذاشتن بخشی از درب یا پنجره که در مسیر جریان هوا بوده وبتواند اکسیژن کافی به محیط برساند.( به عبارتی تعبیه دریچه ثابت ورود هوا – راهکار مناسب)

در صورتی که پس از گذشت چند دقیقه بازهم دودکش به دلایل مختلف گرم نشده است، توصیه ميگردد که وسیله گازسوز خاموش و بتوسط متخصصین مورد بررسی کامل قرار گیرد و تا آن موقع از بخاری برقی جهت گرمایش استفاده شود.( راهکار موقت)

راهکار دائمی آن است که دودکشها بصورت اصولی و استاندارد تا پشت بام منزل اجرا و اکسیژن کافی جهت سوخت وسیله گازسوز در محیط تامین گردد.

این احتمال نیز وجود دارد که به علت برودت بیش از حد ، سرما از طریق دودکشهای فلزی غیر اصولی اجرا شده به بدنه آن منتقل شده و از طریق هدایت بخشهایی از دودکش های داخل محیط اطاق را نیز سرد نماید که به علت سردي دودکش، گازهای داغ بهمراه محصولات احتراق در اثر برودت دیواره دودکش سرد و عملاً سنگین شده و بصورت مطلوب و اصولی از دودکش خارج نمیشود و درصدی از محصولات احتراق در محیط منزل پخش میگردد،

در این حالت نیز می توان به شهروندان توصیه نمود که با استفاده از عایق های مناسب دودکش های فلزی خود را پوشش دهند.

پایان مطلب

تاریخچه بخاری گازی و نکات مهم هنگام خرید بخاری