گلیم فرش چیست؟ انواع گلیم فرش

گلیم فرش

گلیم فرش در واقع نوعی از فرش ساده بدون پرز با وزنی بسیار کم با قدمتی صدها ساله( حدود ۸هزار سال پیش) محسوب می شود که از قدیمی ترین بافته های بسیار محبوب و اصیل بین مردم ایران می باشد.

از جمله کسانی که برای اولین بار از این سبک دست بافته ها استفاده نمودند مردمان شرق اروپا، شمال آفریقا و قسمت هایی از مرکز آسیا  و عشایر قشقایی و قوم بختیار بودند که با استفاده از پشم طبیعی حیوانات اهلی و گوسفندان و تنیدن تار و پودها سعی داشتند نیاز خود را به استفاده از زیرانداز برطرف کنند. در مناطق ترکمن و قفقاز، بخش هایی از ترکیه(آناتولی ) کشورهای بالکان و چین با پشم و موی طبیعی حیوانات و با کمک رنگ های طبیعی گیاهان برای رنگرزی پشم و مو این دست بافته های زیبا و چشم نواز پا به عرصه دنیا می گذارند  و در دکوراسیون داخلی خانه های لوکس، سنتی و حتی گاها در سبک مینیمال هم مورد استفاده قرار می گیرند.

تفاوت اصلی گلیم فرش با فرش از لحاظ ساختار آنها می باشد که نحوه استفاده و کارایی از آنها را هم جدا می کند. اولین تفاوت فرش و گلیم فرش در بعدهای آنهاست. سه بعد اصلی فرش شامل: طول یا چله، عرض یا پود، ارتفاع یا پرز می باشد که در گلیم فرش بعد سوم یعنی پرز یا ارتفاع وجود ندارد. تفاوت دوم در نقشه ها و طراحی های گلیم فرش و فرش است. طراحی گلیم فرش ها دارای محدودیت نقشه می باشد و معمولا از طرح های ساده و بدون نقشه همراه با قوه ی تخیل الهام گرفته می شوند.

این دست بافته های قشر کوچ نشین بسیار سبک و زیبا و ساده هستند چراکه کوچ نشینان به دلیل سفرهای مدام نیاز به فرش های سبک برای جابه جایی دارند.

گلیم فرش ها در بخش های مختلف دکوراسیون منزل قابلت استفاده دارند حتی در دکوراسیون اتاق کودک. چراکه در طرح ها و مدل ها و رنگ های بسیار متنوع با ابعاد مختلف بافته می شوند و لکه و کثیفی ها را به خود جذب نمی کنند بنابراین شست و شوی آنها آسان و راحت می باشد.

انواع گلیم فرش

انواع گلیم فرش

گلیم فرش ها دارای دو نوع  اصلی گلیم فرش دستباف و گلیم فرش ماشینی تقسیم بندی می شوند. خرید فرش دستباف چه از نوع گلیم چه از نوع فرش نیاز به هزینه زیادی دارد.

جهت خرید عمده انواع فرش و گلیم مورد نیازت، سری به بازار عمده فروشی سایت بسپار بزن، شاید بتونی محصول مورد نیازت رو اینجا پیدا کنی

گلیم فرش دستباف

از الیاف طبیعی، پشم و موی حیوانات اهلی( بز، گوسفند و…) بر دار قالی بافته می شوند که دارای دوام بیشتر و رنگ های ثابت تری هستند و خود دارای سه مدل می باشند:

۱. گلیم فرش دستباف یک رو یا سوماک یا ورنی

دارای ضخامتی به نسبت کمتر و بافتی پودپیچ است که در ایران و ترکیه از زمان های قدیم بافت می شود. عشایر و افراد ترک زبان ایرانی جزء اولین بافندگان این سبک هستند و گلیم فرش ورنی از استان های اردبیل و آذربایجان شرقی با نقش و نگارهای هندسی و حیوانات ساده پا به عرصه نهاد.

۲. گلیم فرش یک رو غیر سوماک یا برجسته پرزدار

از روی نقشه قالی بر روی چله گره زده می شود و در انتهای کار پرزها (خامه های اضافی) را می گیرند و بیشترین شباهت به فرش های دستباف را دارد. سبک این نوع کار داری زمینه ساده است به همین دلیل از طرح و نقشه هلی متنوع در آن خیلی خبری نیست.

گلیم دستباف

۳. گلیم فرش ساده یا تخت

 که دارای دو روی یکسان و ساده می باشد و از هردو طرف قابل استفاده است. نسبت به بقیه گلیم فرش ها دارای ضخامت کمتری است و جزء پراستفاده ترین گلیم فرش ها است. گلیم اردبیل، سمنان، زنجان، سنه و بیجار کردستان و قشقایی از این دسته محسوب می شوند.

گلیم فرش دستباف دارای طرح و نقشه مختص به همان منطقه ایست که در آن بافته میشود و عوامل جغرافیایی و فرهنگ منطقه ی بافته شده بر آن تاثیرگذار می باشد. هرچه جنس نخ و الیاف نرم تر باشد گلیم فرش دستباف هم دارای مرغوبیت بالاتری است.

گلیم فرش ماشینی

گلیم فرش ماشینی از الیاف مصنوعی مانند اکرلیک، پلی استر، پلی پروپلین و بی سی اف  با استفاده از ماشین و دستگاههای مدرن و پیشرفته تولید و بافته می شوند و می توانند دارای طرح های ریزتر و دقیق تری باشند با رنگ های بیشتر و در بازار رواج بسیار دارند چراکه از لحاظ قیمت نسبت به گلیم فرش های دستباف ارزانتر می باشند.

گلیم فرش ماشینی

ویژگی های گلیم فرش ماشینی

  • پاخور گلیم فرش به طوریکه رد پا زمان راه رفتن بر آن باقی نمی ماند.
  • ظاهر گلیم فرش که براق و روشن می باشد.
  • زیردست گلیم فرش که سطحی کاملا صاف و یکنواخت دارد  و جارو کشیدن بر آن هم راحت تر می باشد.

گلیم فرش ماشینی دارای دو طرح گلیم فرش سنتی و کلاسیک و گلیم فرش مدرن و فانتزی است.

گلیم فرش ماشینی طرح کلاسیک یا سنتی دارای طرح و نقشه ای برگرفته از طرح گبه و گلیم فرش دستباف می باشد که شامل طرح های ساده و خشتی است که یادآور اصیل بودن این کار است.

گلیم فرش ماشینی مدرن یا فانتزی در طرح های فانتزی و ترک  مانند: طرح گل، ورساچه و… بافته می شوند که بیشترین کاربرد آنها برای دکوراسیون اتاق خواب و دکوراسیون اتاق کودک می باشد.

انواع گلیم فرش دستباف و ماشینی از لحاظ ابعاد دارای محدودیت نمی باشند به طوریکه بافندگان این هنر اصیل می توانند آنها را در ابعاد بزرگ برای اتاق خواب، راهرو، آشپزخانه و سالن پذیرایی و… و حتی در ابعاد کوچک تر برای قاب های تزیینی به عنوان تابلو ببافند. انواع طرح های گلیم فرش ماشینی شامل گلیم فرش های سنتی، کودکانه و عروسکی، جاجیم و … در اندازه ها ی مختلف و حتی به صورت رولی و متری هم قابل تولید هستند.

ویژگی های گلیم فرش ماشینی

انواع گلیم فرش از نظر ابعاد و اندازه

تراکم شانه های  گلیم فرش ماشینی مثل خود فرش های ماشینی دارای تراکم شانه ی ۳۲۰، ۳۵۰ و ۵۰۰ و تراکم پود ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ می باشند گرچه اخیرا گلیم فرش های ۷۰۰ شانه با تراکم ۲۵۵۰ با الیاف اکرلیک با کیفیت و موغوبیت بالا هم تولید شده است و دارای طرفداران زیادی هم هستند.

ابعاد گلیم ها از انواع دستباف کوچکتر و نسبت به قالیچه ابعادی بزرگتر دارند.

اندازه گلیم های دستباف

  1. ابعاد ۱۱۰*۱۶۵ سانتی متر
  2. گلیمچه کوچک دارای ابعاد ۹۵*۶۵ سانتی متر
  3. گلیم میانه با ابعاد ۱۵۰*۲۵۰ سانتی متر
  4. گلیم  متوسط با ابعاد ۲۸۰*۷۰ سانتی متر
  5. گلیم بزرگ با ابعاد ۴۰۰*۲۰۰ سانتی متر

انواع گلیم فرش دستباف از نظر منطقه و ناحیه

انواع گلیم فرش دستباف از نظر منطقه و ناحیه

گلیم خمسه یا فارس

بیشترین حجم بافت و تولید این گلیم  مربوط به استان فارس که همان گلیم قشقایی است. گلیم های دیگری نیز در این منطقه بافته می شود که معروفترین آن گلیم خمسه است نامی از پنج قوم شیرازی که در آن تنیده شده. البته دوقوم از آنها ترک، دو قوم عرب و یک قوم فارس زبان بوده اند. دارهای قالی استفاده شده در این استان از نوع افقی و فلزی است که سبک ورنی یا همان سوماک( یا ده بید) را تولید می کنند.  زمینه این سبک گلیم تیره است یا طرح ستاره هایی مورب و لوزی مانند  و دارای رنگ های زیبای بیشماری می باشد.

گلیم قشقایی

مرغوبترین گلیم فرش ایران به حساب می آید چراکه دارای تنوع بالای طرح و رنگ می باشد. این گلیم فرش در زمان اتراق ایل یا زمان کوچ آنها با توجه به مناظر اطراف بافته می شود. از مشخصه های این سبک گلیم طرح های خاص و تک هندسی، پشم نرم و لطیف و ظریف، رنگ های براق و درخشان و طرح حیواناتی مثل بز، آهو، ستاره هشت پر، هشت ضلعی و طاووس می باشد.

گلیم هرسین

بافنده های با ذوق و سلیقه که با قوه تخیل خود منعطف ترین سبک گلیم فرش را خلق کرده اند. هرسین از مناطق استان کرمانشاه است و بیشترین رنگ های پرکاربرد در این گلیم  شامل: سبز، خاکستری، سفید، بنفش و قرمز است. مشخصه ی بارز این سبک گلیم پر حاشیه بودن آن با طرح های زیاد که زمینه ای خالی در آن یافت نمی شود است. بافت این نوع گلیم از پشم بز است و دلیلش هم ضد بید بودن آن می باشد.

گلیم شاهسونی

تنها گزینه ی ظریف قابل مقایسه با گلیم قشقایی همین گلیم شاهسونی است. اهالی ایل شاهسون جزء بزرگترین ایل های ایران هستند که این گلیم های زیبا که به همان گلیم های ورنی معروفند را به زیبایی هرچه تمام تر با هنرنمایی خودشان خلق می کنند. گلیم هایی با طرح های بسیار ظریف از حیواناتی مانند: آهو، اسب و پرندگان. یکی دیگر از مشخصه های این نوع گلیم استفاده از نگاره های برجسته و بزرگ است که به صورت ردیفی در طرح تکرار می شوند.

گلیم فرش مازندران

نوعی گلیم فرش دارای طرح افقی معروف به کرچال که برای بافت آن از دارهای عمودی در روستاهای مازندران بافته می شود.

گلیم بلوچ

مشخصه اصلی این سبک استفاده از طرح های راه راه می باشد. دلیل آن هم این است که به خاطر شرایط آب و هوایی این منطقه مردم آن همواره آرزوی منابع آبی و مراتع را در طرح های خود پیاده سازی می کنند. کلا صنایع دستی در این منطقه با رنگ های قرمز، جگری، قهوه ای، شتری و آبی تیره و همچنین یک سری رنگ های شاد مانند: سبز، زرد و قرمز مورد استفاده قرار می گیرند.

گلیم زرند

این گلیم هم بدست توانای قوم ترک شاهسون به صورت چاک دار در اندازه بلند و باریک در روستاهای ساوه، زرند و قزوین بافته می شود.

گلیم لری

گلیمی بسیار با کیفیت و مرغوب با رنگ های سبز، سیاه، آبی و سفید با اشکال هندسی و حیوانات خاص منطقه که  بیشتر برای خورجین و نگهداری وسایل به خاطر استحکام بسیار بالا مورد استفاده قرار می گیرد.

گلیم ترکمن

گلیمی بسیار سبک و در عین حال محکم که طرح های آن بر اساس یک نقشه اصلی به نام گل ( در مدل ترکمن هر گل نشانه یک خانواده است)تقسیم بندی می شود. رنگ قرمز روشن در این گلیم نقش اصلی را بین دیگر رنگ ها داراست.

گلیم سنه

گلیمی با ظرافتی خاص که بافته دست هنرمندان شهر سنندج است با طرح های بوته ای و خط و مورب.

گلیم کردستان

بافته شده از رنگ های صورتی چرک و قرمز پر رنگ و کم رنگ و همچنین رنگ سبز پررنگ با نخ های پشمی دولا تابیده.

گلیم افشاری

زمینه ای با رنگ طبیعی یا سیر دارد که ستاره های بیشماری  به صورت مورب در آن به چشم می خورند.

برخی دیگر از مناطق بافت گلیم عبارت است از:

چین، پاکستان(بزرگترین صادر کننده گلیم فرش)، هند، ترکمنستان، افغانستان و… و در داخل ایران عشایر و ایلات استان های کرمانشاه، کردستان، یزد، بلوچستان، کاشان، آذربایجان و… .

کاربرد گلیم فرش در دکوراسیون

کاربرد گلیم فرش در دکوراسیون

تنوع در طرح و رنگ این هنر اصیل و زیبا باعث شده که از آن در زیبا سازی خانه ها استفاده شود. نه تنها به عنوان زیر انداز بلکه در دکوراسیون داخلی هم توجه زیادی را به خصوص در سبک مینیمال به  خود جلب کرده است. به طوریکه می توان گلیم فرش آشپزخانه، گلیم فرش اتاق خواب، گلیم فرش راهرو و…. در سبک کلاسیک و سنتی و یا سبک مدرن و فانتزی را داشت.

گلیم فرش آشپزخانه

گلیم فرش آشپزخانه معمولا از الیاف جنس BCF با تراکم ۷۰۰ و ۳۲ شانه بافته می شود. به دلیل نداشتن پرز تمیز کردن آن بسیار راحت می باشد از دیگر مزایای آن سبک بودن، تنوع رنگ، شکل و خوش قیمت بودن آن است و مزیت دیگر آن مرطوب بودن آشپزخانه است که آن را به گزینه ای عالی برای پوشاندن کف آشپزخانه تبدیل کرده است.

چند نکته مهم برای انتخاب گلیم فرش برای آشپزخانه

انتخاب ضخامت مناسب (نیاز به ضخامت بالا نیست)، تناسب طرح و رنگ گلیم با کابینت ها و کاشی ها و سرامیک های آشپزخانه، توجه به ثابت بودن رنگ ها و الیاف گلیم، سایز مناسب آشپزخانه که معمولا ۲*۳ یا ۲.۵*۳.۵ می باشد.

برخی از مدل های گلیم آشپزخانه شامل طرح های زیر می باشد:

گلیم فرش آشپزخانه طرح خشتی

گلیم فرش آشپزخانه طرح آجرنما

گلیم فرش آشپزخانه طرح جاجیم

گلیم فرش آشپزخانه  طرح اسلیمی

گلیم فرش آشپزخانه طرح کاشی

گلیم فرش آشپزخانه طرح سه بعدی

و…..

گلیم فرش اتاق خواب

گلیم فرش اتاق خواب

اتاق خواب منبع آرامش برای هر شخصی می باشد لذا استفاده از رنگ های سرد و خنثی بسیار مناسب می باشد. تنوع بسیار بالایی از طرح ها و نقشه ها برای گلیم فرش اتاق خواب چه به عنوان کفپوش چه به عنوان کوسن و حتی برای نیمکت های پایین تخت خواب انتخابی ایده آل  در سبک کلاسیک و مدرن می باشند.

گلیم فرش اتاق خواب مدرن و فانتزی

می توان گلیم فرش را با پرده اتاق خواب یا حتی روتختی تا حد زیادی ست کرد. برای جلوگیری از شلوغ شدن فضای اتاق بهتر است از گلیم فرش های ساده و کلاسیک استفاده نمود. هنگام انتخاب این گلیم فرش به ضخامت آن باید توجه نمود. هرچه تراکم آن بالاتر باشد پرزهای فشرده تری دارد و در نتیجه از کیفیت بالایی هم برخوردار است.

در نظر داشته باشید که تراکم بالا نشانه ی وزن سنگین تر فرش نیز می باشد. گلیم فرش اتاق خواب دارای پرزهای متفاوت می باشد . گلیم فرش های دارای پرز کوتاه به دلیل اینکه آشغال را در خود نگه نمیدارند مناسب مکان های پر رفت و آمد می باشند و گلیم های دارای پرز بلند که بسیار هم نرم هستند و حس گرما و صمیمیت بیشتری به فضا می دهند بیشتر مناسب اتاق خواب با رفت و آمد زیادتر می باشد. گلیم فرش با رنگ های شادی مثل: قرمز، صورتی و بنفش و با طرح های فانتزی و عروسکی مناسب اتاق دخترانه می باشد. سایز این گلیم فرش را می توان با ابعاد اتاق هماهنگ انتخاب نمود. این گلیم فرش ها دارای استحکام بالا می باشند به همین دلیل هنگام شستشو دچار هیچ گونه پارگی و تغییر رنگی نخواهد شد. طرح های مناسب این سبک کار شامل طرح های فانتزی، هندسی، ساده و مدرن و… می باشد.

گلیم فرش اتاق خواب کلاسیک

گلیم فرش های کلاسیک و سنتی برای سبکی ساده و دلنشین در اتاق خواب انتخابی شایسته به حساب می آیند. طرح های ساده و سنتی حال و هوای اتاق خواب را بشدت تحت تاثیر خود قرار می دهند. این نوع گلیم فرش ها را هم می توان با پرده و روتختی اتاق خواب در تعادل طرح و رنگ انتخاب نمود تا ستی بسیار شیک و چشم نواز در فضا داشته باشید.

گلیم فرش راهرو و راه پله

گلیم فرش راهرو و راه پله

صنعت گلیم فرش بسیار مورد توجه قرار گرفته و کاشان به عنوان اولین تولید کننده انواع گلیم فرش و گبه های ماشینی با تنوع بسیار بالا است. انواع گلیم فرش فانتزی با طرح های سنتی و زیبا و به صورت رولی و متری  قابل استفاده در راهرو و حتی راه پله ها به دلیل تردد و رفت وآمد زیاد می باشد.

هم سطح بودن و صاف بودن این نوع گلیم فرش مصرف آن را برای راه پله و راهرو بسیار کاربردی کرده. نمای راهرو و را ه پله با یک نور پردازی مناسب و انتخاب یک گلیم فرش مناسب جلوه ای بسیار شیک به فضا خواهد داد.

گلیم فرش های متری در کنار پشتی های سنتی بسیار مناسب سفره خانه های سنتی می باشد.

نکته : اگر قصد داشته باشید گلیم فرش دلخواه خود را در ابعاد و طرح دلخواه داشته باشید هزینه طراحی به صورت متری برای شما حساب می شود.

گلیم فرش پذیرایی

گلیم فرش یکی از محبوب ترین و پرطرفدارترین فرش ها در دکوراسیون داخلی خانه می باشد که اگر با توجه به اصول اساسی دکوراسیون و روانشناسی رنگ بتوانید آن را با سالن پذیرایی خود هماهنگ انتخاب نمایید فضایی منحصر به فرد و پر انرژی خواهید داشت. تضاد رنگ گلیم با رنگ مبل یا حتی پارکت و سرامیک نمایی بسیار حرفه ایی و پرنشاط برایتان به ارمغان خواهد آورد.

انواع نقش های دیگر گلیم در دکوراسیون

کاربرد گلیم فرش فقط محدود به زیرانداز نمی باشد. برخی از کاربردهای دیگر آن شامل موارد زیر است:

گلیم روی مبل، گلیم به عنوان رومیزی، گلیم کوسن، گلیم روی نیمکت های چوبی، تابلو فرش گلیمی، گلیم در پاف ها، گلیم فرش در فضاهای بیرونی خانه مثل تراس و حیاط و… .

معایب و مزایای گلیم فرش چیست؟

معایب و مزایای گلیم فرش چیست؟

معایب عمده گلیم فرش شامل دو مورد زیر می باشد:

  1. طرح و رنگ و ظرافت گلیم فرش نسبت به فرش بسیار کمتر و ضعیفتر می باشد.
  2. گلیم فرش ها هرگز راحتی و نرمی و گرمی فرش ها را ندارند.

فواید و مزایای گلیم فرش شامل شش مورد زیر می باشد:

۱. تنوع بسیار بالا در ابعاد و سایز گلیم فرش ها نسبت به فرش

۲. وزن سبکتر گلیم فرش نسبت به فرش دستباف که باعث حمل و نقل راحت تر آن هم می شود.

۳. زیبایی و لطافت گلیم فرش از موکت و جاجیم بسیار بیشتر است.

۴. قیمت مناسب تر گلیم فرش نسبت به فرش البته گلیم فرش های دستباف قیمتی به مراتب بالاتر از فرش های ماشینی دارند.

۵. عدم وجود پرز در گلیم فرش ها آنها را مناسب مکان های مرطوب می کند.

۶. شستشو و جاروکشیدن روی گلیم فرش ها به دلیل نداشتن پرز بسیار راحت انجام می شود.

نحوه مراقبت و نگهداری از گلیم فرش

هرگز گلیم فرش را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید. در صورت نیاز به شستشو ابتدا سعی کنید آلودگی را فقط با آب از بین ببرید و در صورت نیاز فقط از شامپو فرش استفاده نمایید. حتما گلیم فرش را فقط در معرض هوای تازه خشک نمایید.

نکات مهم هنگام خرید گلیم فرش

جنس الیاف گلیم فرش را حتما زمان خرید از فروشنده بپرسید مخصوصا برای خرید گلیم فرش های فانتزی. تراکم و کیفیت شانه فرش را حتما مد نظر داشته باشید. ضخامت یا نازکی گلیم فرش را بسنجید. به پالت رنگ بندی و وزن گلیم فرش را هم زمان خرید حتما توجه بفرمایید.

کلام پایانی

در این مقاله سعی بر این نمودیم که بیشتر نکات مربوط به گلیم فرش این هنر اصیل و ارزشمند را به شما عزیزان ارائه دهیم با امید بر اینکه مفید و مثمر ثمر برایتان باشد. چراکه در هر دکوراسیونی رد پایی از هنر عناصر شرقی به خوبی نمایان است.

لینکهای مفید و مرتبط با این مطلب

نوشته های مرتبط

ارسال یک پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

تهیه گزارش خبری و نمایشگاهی!!!