مبلمان شهری( urban furniture )
مبلمان شهری به تمامی مبلمان هایی گفته می شود که با در نظر گرفتن هویت و فرهنگ یک شهر در فضاهای عمومی و نیمه عمومی با توجه به کاربرد و عملکرد و همچنین ماهیت آن فضا وجود دارد. طراحی این تجهیزات شهری که به منظور آسایش و رفاه شهروندان درمحوطه سازی و فضای سبز و همچنین جذابیت بصری شهری با ویژ گی هایی مانند: رنگ، فرم و کیفیت و جنس وسایل توسط شهرداری و یا پیمان کاران اجرا می شود ممکن است به صورت ثابت یا نیمه ثابت در فضای باز بکار برده شده باشند.
انقلاب صنعتی سرآغاز توسعه مبلمان شهری( خیابانی) بود که در شهر پاریس به عنوان پایتخت اروپا از اهمیت بالایی برخوردار بود. نظم بخشیدن به زندگی شهری در اواسط قرن هجدهم انگیزه ای بس قوی برای توسعه شهری و تجهیزات شد. حدود 3000 سال قبل از میلاد درست زمانی که اولین شهرها ساخته شدند مبلمان شهری کم کم با سبک زندگی بی تحرک آن زمان ظاهر شد و به مرور زمان و پیشرفت دنیای مدرن امروزی و تکنولوژی های پیشرفته به تکامل خود پرداخت.
مبلمان شهری از لحاظ کاربرد
با توجه به کاربرد مبلمان های شهری می توان آنها را به گروه های زیر تقسیم بندی نمود:
مبلمان راحتی و استراحتی، تفریحی، روشنایی، ناوبری انسان، امنیت و سر پناه موقتی، مدیریت زباله، بهداشت، حفاظت، نیمکت، ایستگاه اتوبوس، وسایل ورزشی پارکی، میز پیک نیک، چراغ شهری و خدمات ویژه دیگر.
دسته بندی دیگری که می توان برای این المان های دنیای مدرن امروزی در نظر گرفت شامل چهار دسته زیر است:
- تجهیزات پارکی
- تجهیزات ترافیکی
- تجهیزات خیابانی
- تابلو های تبلیغاتی و علائم اطلاع رسانی
تجهیزات و مبلمان های شهری در دنیای پیشرفته ی تکنولوژی امروزه می تواند نقش بسزایی در افزایش سطح زندگی مردم جامعه داشته باشد. البته نکته قابل تامل در طراحی این المان ها این مورد است که هرگز نباید در طراحی و اجرای آنها زیاده روی کرد چراکه این گونه امکان گرفتن نتیجه برعکس هم وجود دارد.
لازمه یک طراحی ایده آل توجه به سه ویژگی اصلی در این تجهیزات می باشد که شامل موارد: کاربردی بودن المان ها، هویت و همچنین ایجاد فضای بصری زیبا و دلنشین است. بنابراین این سه ویژگی مهم از اهداف و مزایای قرار گیری این المان ها در سطح شهر می باشد. به عنوان مثال طراحی یک آبخوری زیبا و جذاب را در کنار یک دیوار سبز و سرشار از نشاط در نظر بگیرید که همزمان با رفع نیاز افراد پیامی تداعی کننده از صرفه جویی آب را هم در خود داشته باشد. خالی از لطف نیست بدانیم که آمستردام که یکی از زیباترین شهرهای اروپایی به حساب می آید و معروف به بهشت گل دنیا می باشد در همه پارکها ی شهرش سعی کرده از مبلمان شهری مدرن و جذاب کلاسیک استفاده نماید. ترکیب گل و المان های کلاسیک مدرن جذاب علاوه بر زیباسازی شهر باعث جذب توریست به این منطقه زیبا و چشم نواز هم شده است.
مطلب پیشنهادی : آشنایی با انواع دیوار سبز
مبلمان شهری از لحاظ جنس
اگر بخواهیم این عناصر شهری را از لحاظ جنس آنها گروه بندی کنیم می توانیم به استفاده از جنس های: چوبی، فلزی، سنگی و بتنی اشاره نماییم. قطعا همه ما در پارک ها و یا میادین شهرها از نیمکت های شهری از جنس چوب یا فلزاستفاده کرده ایم یا حتی عکس هایی یادگاری با مجسمه های مشاهیر از جنس سنگ یا فلز به یادگار از خود گرفته ایم و در آلبوم خاطراتمان به ماندگار ثبت کرده ایم.
انواع مبلمان شهری
طبقه بندی مبلمان شهری بسیار گسترده می باشد اما بر اساس کاربرد و نوع استفاده شامل دو دسته ی اصلی: مبلمان ضروری( نورپردازی برای روشنایی خیابان ها، کوچه ها و پارک ها، نیمکت های انتظار در ایستگاه اتوبوس و…) و مبلمان تزیینی( مجسمه مشاهیر، گلدان های تزیینی، فواره های آب در میادین و پارک ها، بیلبوردها و…) می باشد.
همان طور که در بالا ذکر شد جنس مبلمان شهری خصوصا نیمکت های شهری می تواند از انواع بتن، فلز، چوب و سنگ باشد.
حال در ادامه مزایای این تنوع جنس از مبلمان شهری را با هم بررسی می کنیم.
نیمکت سنگی
یکی از انواع نیمکتهای شهری است که استحکام بالایی دارد و در برابر عوامل جوی( باد، باران، طوفان، سرما و گرما ) بسیار مقاوم می باشد. از لحاظ نگهداری هم هزینه بالایی را طلب نمی کند.
نیمکت بتنی
بتن پیش ساخته تحقق پروژه هایی با الزامات ویژه را در سطح فنی و طراحی ساده و کاربری نموده است. مقاومت این جنس از نیمکت های شهری هم بسیار بالا و حتی عایق حرارتی نیز می باشند. در صورت آسیب دیدگی می توان قطعات خراب را با بتن پیش ساخته جایگزین نمود. هزینه بالایی ندارد و حتی با محیط زیست هم سازگاری دارد. به دلیل چکش خواری بتن پیش ساخته امکان نوآوری و ایجاد اشکال مختلف را داراست.
نیمکت فلزی
این المان نیز از زیر مجموعه های مبلمان شهری می باشد. که در پارک ها، جنگل ها حتی در حیاط ویلاها و گاها بعضی ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند. نیمکت های فلزی هم زیبایی خاص خود را دارند و از لحاظ مقاومت و همچنین انعطاف در شکل پذیری( نیمکت های قوس دار) و حتی رنگ پذیری هم از اهمیت بالایی برخوردارند. در برابر باد و باران و شرایط جوی مقاوم و همچنین ضد زنگ هستند.
نیمکت چوبی
بهترین فضاهای برای نیمکت های چوبی جذاب و پرطرفدار ملک های شخصی، ویلاها و باغ ها و پارک ها می باشند. طراحی این نشیمن های دلفریب به گونه ایست که زمان نشستن بر روی آنها هیچ گونه فشاری بر کمر افراد وارد نمی شود چرا که با فرم بدن مطابقت ارگونومیکی دارد.
تلفیق و دورهمی مبلمان شهری با طبیعت( سنگ های رودخانه ای، شن و ماسه، آب و گل و…) در کنار هم در کم کردن هیاهوی روزانه افراد بسیار قابل تامل است. امکان حضور افراد جامعه در محیط های عمومی و نیمه عمومی به صورت رایگان و ایجاد ارتباطات اجتماعی با رعایت کامل حقوق شهروندی برای تمامی سنین از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.
تا اینجای مقاله با هم خواندیم و متوجه شدیم که مبلمان شهری فقط نیمکت ها را شامل نمی شوند بلکه دامنه وسیعی را در خود جای می دهند که در ادامه برخی دیگر ازآنها را با هم بررسی خواهیم نمود.
انواع مبلمان و تجهیزات شهری
- خطوط عابر پیاده و گل میخ ها و نقشه های شهر یا مترو
- ایستگاه های اتوبوس و پایانه های شهری
- سکوی پلیس و فروش بلیط
- انواع نیمکت های پارک و شهری، آلاچیق ها و آبخوری های داخل پارک
- تجهیزات جهت نما و تابلوهای تبلیغاتی و بیلبوردها و تابلوهای مسیر، ساعت ها
- خطوط انتقال و تیرهای هوایی
- گلدان های بتنی و آبنماها و فواره ها و مجسمه ها
- پرچم، پارچه و آویزهای تزیینی و تبلیغاتی
- صندوق های پست و چراغ های راهنما و نورافکن های میدانی
- پله برقی و پل عابر پیاده
- حفاظ ها و نرده ها، راه بندها، حصار و پرچین و تیرک ها
- کیوسک های روزنامه فروشی و سرویس های بهداشتی
- سنگ فرش ها و شبکه پای درخت
- یادمان ها و پل ها
- وسایل ورزشی و بازی در پارک ها
- سطل های زباله و مخزن های شهری و سطل های شن و ماسه
- تجهیزات روشنایی و نورپردازی
- تابلوها و علائم ترافیکی و پارکومتر
چگونگی طراحی مبلمان شهری
توجه به جزئیات در عین سادگی و کاربردی بودن عناصر و همچنین آشنایی با فرهنگ و اقلیم شهری در کنار نیاز شهروندان با رعایت یک سری نکات خاص و لازم و داشتن دانش و آگاهی از عوامل تاثیرگذار در طراحی و همچنین اجرای تجهیزات و مبلمان شهری می باشد. باید در نظر داشت که استفاده از این تجهیزات برای عامه مردم و به منظور رفاه و آسایش و امنیت آنان و همچنین جذب توریست در هر شهری می باشد. بنابراین باید کاملا هدفمند و اصولی اقدام به طراحی و پیاده سازی این المان ها نمود. وسعت دید و توسعه شهری را کاملا باید در نظر داشت. تناسب بین اجزای طراحی مانند: نیمکت ها، تیر چراغ برق ها، سنگ فرش ها و… از نکات قابل توجه و ضروری در طراحی می باشد.
گاها این المان ها القا کننده پیام و محتوای خاصی به افراد جامعه هستند پس رنگ، طرح و حتی تصویر این المان ها بسیار تاثیرگزار بر افراد می باشد. ایجاد شور و نشاط در کنار آسایش و چشم نوازی این عناصر و تجهیزات می تواند بر روحیه انسانها تاثیر عمیقی بر جای بگذارد و کسالت و یکنواختی را از فضای شهری دور کند. خلاقیت و نوآوری در طراحی این تجهیزات مدرن بسیار گسترده است به طوری که می توان به عنوان مثال در طراحی نیمکت ها و صندلی ها آنها را حتی تک نفره به منظور راحتی فردی وآرامش شخصی ساخت.
کلام نهایی
استفاده از مبلمان شهری و تجهیزات عمومی و نیمه عمومی( رستوران ها و مراکز تفریحی) می تواند مردم را به هم نزدیکتر کند و حس جامعه را ایجاد نماید و مکانی برای ملاقات های اجتماعی به حساب آید در عین حال می تواند شامل فضای خصوصی ( صندلی تک نفره) هم باشد. بنابراین طراحی زیبا، مستحکم، کاربردی و هوشمندانه در فضای شهری نقشی اساسی در این عناصر و تجهیزات را دارد و صد البته که حفظ و نگهداری و استفاده درست و مناسب از آنها نیز بر عهده افراد جامعه می باشد.
پایان مطلب
لینکهای مفید و مرتبط
معرفی مبل چستر چیست
ارسال یک پاسخ