معماری سنتی چیست؟ | طراحی داخلی به سبک معماری سنتی ایرانی

معماری سنتی (ایرانی) چیست؟

طراحی داخلی به سبک معماری سنتی در واقع به سبکی برگرفته از نشانه ها، آداب و رسوم، عقاید، تفکرات و جریانات گذشته و تاریخی در معماری سنتی اطلاق میگردد. در این مطلب از سری مطالب مجله اینترنتی بسپارمگ، به ویژگی های این سبک از معماری می پردازیم.

یکی از قدوم‌ ابتدایی برای طراحی داخلی به سبک معماری سنتی علاقه مندی به اصطلاحا نوستالوژی و ایجاد حس درآمیختگی با اتفاقات شیرین گذشته زندگی و تاریخ است و سفری دل انگیز به بطن رویدادهای خاص و بیادماندنی می باشد. این چنین است که بسیاری از دوستداران طراحی داخلی سنتی به آرامشی زایدالوصف میرسند و برایشان ایجاد این حس با صرف هزینه و وقت در طراحی داخلی در معماری همراه است.

اصولا در کشور ما هنگامی که سخن از طراحی به سبک معماری سنتی و اصیل به میان می آید ذهن ناخودآگاه به سمت خاطرات کودکی یا لوازم و وسایلی کشیده میشود که تصاویر آن را یا در فیلم های سینمایی دیده ایم و یا بواسطه مطالعه کتب تاریخی یا رمان هایی مرتبط با این موضوعات از آنها تصویر سازی کرده ایم.
از هر راه که ذهن به سمت طراحی داخلی به سبک معماری سنتی متبادر شود راه را درست رفته و تصویر شکل گرفته ابتدایی نیز همان تصویر درست و رعایت شده ای ست که میبایست باشد؛  بنابراین انتخاب وسایل مناسب در طراحی داخلی سنتی از اولین قدم های اجرای طراحی سنتی برای هر معمار خوش سلیقه و هر کارفرمای دلسوز و طالب نتیجه مطلوب است.

آنچه که در این مقاله درباره طراحی داخلی به سبک معماری سنتی میخوانید، نوشتاری ست پیرامون طراحی داخلی سنتی، که سعی شده در آن مهمترین و شاخص ترین اصول و المان های مورد نظر در مبحث طراحی داخلی به سبک معماری سنتی را لحاظ کند.
از آنجا که بکارگیری نکات طراحی داخلی به سبک معماری سنتی،  میتواند حس صمیمت و اصالت بیشتری را نسبت به سایر سبک های طراحی داخلی القا نماید، بسیاری از مخاطبین فضای مورد طراحی این سبک از طراحی داخلی را جهت مراجعه انتخاب میکنند. بنابراین شما به عنوان یک طراح داخلی یا کارفرما میتوانید تمامی نکات مورد بررسی در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی را علاوه بر طراحی و بازسازی منزل مسکونی و ویلا، در کاربری های متفاوت مانند طراحی و بازسازی کافی شاپ، طراحی و بازسازی رستوران سنتی و حتی در طراحی و بازسازی دفتر کار اعمال نمایید.

مبلمان طراحی داخلی به سبک معماری سنتی

از آنجا که یکی از قدوم ابتدایی در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی استفاده بجا و پسندیده از وسایل و لوازم است، آشنایی با اصول طراحی داخلی به سبک معماری سنتی را با معرفی نکات مهم در انتخاب مبلمان در سبک معماری سنتی آغاز میکنیم.

مبلمان های طراحی داخلی به سبک معماری سنتی بی شک متفاوت از مبلمانی ست که در طرح های دیگر بکار میرود و اولین شاخصه مبلمان در طراحی سنتی استفاده از صندلی هایی با نشیمن و پشتی های یکسان و یکدست است که یادآور نسلِ نخستین صندلی ها و اصطلاحا مبلمان مورد استفاده ای ست که سبک و سیاقی سنتی را دارا میباشد.
میزهای پایه پنجه ای با رومیزی هایی در طرح ها و رنگ های مختص معماری سنتی که در ادامه خواهد آمد نیز از دیگر شاخصه های انتخاب مبلمان و صندلی و میز در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی ست. بدون شک در انتخاب مبلمان طراحی داخلی به سبک معماری سنتی صندلی ها نیز میبایست متناسب با میزها انتخاب شود و بحث سادگی و راحتی صندلی ها نیز نباید دور از نظر نگاه داشت.

بی تردید انتخاب رومبلی های متناسب با سبک معماری سنتی از دیگر قدوم این پروسه حساس و البته شیرین است! انتخاب رنگ های قرمز، آبی، سبز، قهوه ای در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی میتواند. نقش موثری در ایجاد حس تضاد با دیوارها و البته هماهنگ با پرده ها ایفا نماید، این تضاد رنگی اصلی ست از اصول سبک معماری سنتی که میبایست در تمامی اجزای مبحثِ طراحی داخلی به سبک معماری سنتی بخصوص در مبحث مبلمان و صندلی رعایت شود.

اما جدای از رنگ، طرح رومبلی مبلمان سبک معماری سنتی بسیار مهم و حساس است. در این زمینه میتوانید از طرح های اصیل و سنتی نظیر بته جقه و یا انواع تصاویر متعلق به افسانه ها و یا هنرهای دستی ایرانی در مبلمان طراحی داخلی به سبک معماری سنتی بهره مند شوید.البته استفاده از کوسن با جنس پارچه ای متفاوت و به رنگ و طرح رویه مبلی نیز یکی دیگر از زیبایی های طراحی صندلی و مبلمان در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی ست‌.
به همین ترتیب استفاده از چوب و رویه مناسب معماری سنتی در صندلی های میز ناهارخوری نیز حائز اهمیت است.

البته نباید از ذکر این نکته ضروری غافل شد که چوب یکی از نمادهای اصلی در انتخاب مبلمان طراحی داخلی به سبک معماری سنتی ست و در این بین استفاده از چوب هایی از جنس مرغوب نظیر چوب گیلاس، افرا، ماهون و آبنوس ما را در اجرای طراحی داخلی به سبک معماری سنتی به هدف نزدیکتر میکند.

طراحی درب و پنجره در معماری سنتی

در طراحی به سبک معماری سنتی درب و پنجره و انتخاب پرده از دیگر نکات مهم و بی نهایت تاثر گذار در معماری سنتی است. از انجا که بازشوها با هدف تعبیه نور و تهویه هوا نقش بسیار مهمی در معماری سنتی داشته است؛  زمانی که شما برای اجرای یک طرح سنتی موظف به رعایت جوانب و اصول جاری آن میشوید نباید این مهم را از نظر دور نگه دارید که پنجره های سبک سنتی در تبدیل فضا به خواست و مدنظرتان بسیار پر اهمیت ست!
امروزه در طراحی به سبک معماری سنتی طرح های متشکل از پنجره های قرون و اعصار گذشته که ساخت و فروش آن در دسترس شماست مورد استفاده قرار میگیرد.

همچنین انتخاب پرده از رنگی اصیل و متناسب با فضا که در آن از نقوش طرح های سنتی استفاده شده است، نیز از دیگر اصول طراحی به سبک معماری سنتی بشمار میرود.

پوشش دیوارها در طراحی معماری سنتی

در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی معمول است که برای انتخاب رنگ دیوار از رنگِ اصطلاحا خنثی استفاده میکنند و این بدلیل بیشتر در چشم قرار گرفتن تزیینات و المان های شاخص فضا از جمله رنگ و طرح رومبلی و رویه صندلی ها و سایز اجزای طراحی موجود در فضاست. اما امروزه استفاده از کاغذ دیواری هایی با سبک سنتی که در دسترس است نیز از دیگر قدوم طراحی دیوار در سبک معماری سنتی متناسب با فضا و رنگ بندی آن است و فضا را به سمت و سوی طراحی داخلی به سبک معماری سنتی سوق میدهد.
ایجاد گچ بری به سبک گچ بری های معماری سنتی و نقوش منحصر به فرد در تالارهای قدیمی بر روی دیوار نیز، از دیگر اموری ست که میتواند در طراحی دیوار به سبک معماری سنتی جزو ایده های پیشنهادی و مهم باشد در طراحی سنتی استفاده از آجر، خصوصا آجر قرمز یکی از مطلوب ترین روش ها برای ایجاد دیوار پوش در طراحی به سبک معماری سنتی ست.
البته هستند کسانی که علاقه مند به اجرای دیوارهایی به سبک کاهگل و نظایر آن هستند که این روزها به جهت محدودیت های کاربری و اجرایی که بر سرراه در اجرای دیوار های کاهگلی در معماری سنتی است؛ میشود از متریالی موسوم به بلکا یا پتینه که دقیقا شکل و نمای کاهگل را القا مینماید، استفاده نمود و به سبک سنتی مورد نظر دست یافت‌.

مطلب پیشنهادی : آشنایی با پتینه کاری

نقش طاقچه ها در طراحی معماری سنتی

شاید نیاز به توضیح بیشتر در این مورد نباشد که  طاقچه نیز از مهمترین نمادها در امر معماری سنتی ست و میتوان با طراحی و ساخت یک یا چند طاقچه در یک فضا قدمی دیگر در راستای سنتی سازی برداشت. طاقچه‌ها معمولاً با ظرافت به وسیله انواع گچبری‌ها تزئین می‌شوند و همانطور که در گذشته از طاقچه‌ها برای گذاشتن وسائل تزیینی یا حتی چراغ ها و دیوار کوب ها استفاده میشدند میتوانند زینت بخش فضای مورد طراحی به سبک معماری سنتی قرار گیرند.

برای پوشش دیوارها میتوان علاوه بر آجر و کاهگل طبیعی و مصنوعی از کاشی های رنگی و حتی آیینه کاری هم استفاده کرد. طرح رنگِ پاششی یا سندبلاست هم از دیگر روش ها برای اجرای پوشش دیوار در مبحث طراحی داخلی به سبک معماری سنتی درفضا است‌.

نورپردازی در طراحی داخلی سنتی

همانطور که نورپردازی در تمامی سبک های طراحی و امور مربوط با آن از اصول بلاشرط موضوع است در معماری سنتی نیز بدلیل نوع و شیوه کار و انتخاب وسایل مختص خود بسیار حساس و دارای ظرافت است.لازم به ذکر است که در معماری سنتی با توجه به کمبود امکانات میبایست بیشترین استفاده از نور طبیعی در طراحی داخلی صورت بگیرد و این امر اهمیت نور و رنگ را در طراحی به سبک معماری سنتی موجب شده است.

امروزه در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی میتوانیم با استفاده از لوسترهایی با زنجیرهایی مرتبط از پایه به شاخه ها، با حباب هایی بزرگ و البته چندشاخه، با اندازه هایی بلند و کوتاه این شاخصه را به نمایش بگذاریم.  استفاده از دیوارکوب هایی متناسب با لوسترهای مرکزی نیز میتواند یکی از انتخاب های بجا در نورپردازی و خرید لوازم طراحی داخلی به سبک معماری سنتی باشد.
پرواضح است که اصل قرینگی در قرارگیری دیوارکوب هایی از همان جنس لوسترهای مرکزی میتواند تاثیر بسزایی در اصالت طراحی داخلی به سبک معماری سنتی ما داشته باشد. استفاده از آباژورهای سنتی کنار اتاقی نیز میتواند علاوه بر زیبایی، پرتو نوری مفیدی برای تامین  روشنایی سالن در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی ایفا نماید.

کفپوش در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی

کفپوش اصلی و اساسی در بحث معماری سنتی بی شک فرش است چراکه فرش بواسطه پیشینه طولانی مدت و ریشه دار از مهمترین المان ها در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی ست و حس اصالت و صمیمت را به فضا القا مینماید.

کمتر خانه ایرانی را میتوان یافت که از این هنر اصیل بهره نبرد و حتی در مدرن ترین سبک های معماری نیز فرش جایگاه ویژه ای دارد؛ چه رسد به معماری سنتی که خود روایتگر بخشی از تاریخ از طریق همین المان هاست!
در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی متناسب با متراژ سالن و به اقتضای فرم و رنگ و طرح اجزا ی فضای موردطراحی، یک یا چند تخته فرش انتخاب میگردد.
البته گلیم و قالیچه های کوچک نیز در جایی که از متریالی همچون سرامیک کف استفاده کرده ایم  بسیار زیبا خواهد بود‌.

ایجاد نقطه کانونی در طراحی سنتی

در طراحی داخلی ایجاد نقطه کانونی بصری میتواند عملیات تاثیرگذاری برای جلب نظر بیننده در یک نقطه مشخص از فضا را تحقق بخشد. در طراحی داخلی با سبک معماری سنتی نیز میتوان با رعایت اصل تقارن در کنارچیدمانی اصیل نقطه کانونی بصری مناسب را طراحی و اجرا نمود.

به طور مثال میتوان از یک مبل سه نفره یا یک میز در میانه برای رسیدن به این هدف در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی استفاده کرد.

تزیینات مناسب در طراحی معماری سنتی

استفاده از عناصر تزیینی در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی از دیگر امور بسیار مهم و قابل توجه است.
انتخاب لوازم شاخص و کاملا متناسب با سبک سنتی نظیر صنایع دستی، تابلوهای خط نستعلیق یا مینیاتور، استفاده از تابلوهایی با نقوش سنتی و اصیل و همچنین بکارگیری از لوازمی که روایتگر پیشینه ای سنتی و قدیمی باشند نظیر شمعدان های بلند و کوتاه و لاله عباسی های در خور فضا و وسایلی که البته در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد، از نکات کلیدی در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی در فضا است‌.
استفاده از تلویزیون های مبلی در گوشه ای از سالن به همراه وسایلی همچون قاب عکس های قدیمی یا تابلوهایی با نقش بته جقه که میتوان روی آنها چید و از آن استفاده کرد؛ از جمله ایده های کاربردی در امر طراحی داخلی به سبک سنتی ست. همچنین گردسوزها با ابعاد مختلف از دیگرِ این وسایل هستند و فانوس را نیز میتوان به این فهرست اضافه کرد.
استفاده از سفال و مس در اطراف هم ازشاخصه های مورد استفاده در راستای طراحی داخلی به سبک معماری سنتی میباشد. / بهره گیری از برخی ابزار پخت غذا که به نوعی امروزه استفاده از آنها منسوخ گشته نظیر چراغ سه فتیله و نظایر آن و اتو و سماور ذغالی هم میتوانند از دیگر المان های مورد استفاده در بحث تزیینات در طراحی داخلی به سبک معماری سنتی مورد مصرف قرار گیرند.  همچنین استفاده از سازهای اصیل ایرانی و آثار سنتی شهرها و اقوام مختلف که در نوع خود قابل توجه هستند‌ که در تمامی کاربری ها با سبک معماری سنتی از جمله خانه و ویلا، رستوران و کافی شاپ و حتی سالن زیبایی و…  نیز کاربرد دارد.

انتخاب و خرید ویترین با چوب اعلا و مقاوم برای چیدن برخی کاسه ها و سفال های ریز در کنار سالت در معماری سنتی حائز اهمیتی ویژه است و در خور یک طراحی داخلی به سبک معماری سنتی بصورت بی نقص یا کم نقص! البته بهتر است ویترین تعبیه شده فاقد شیشه باشد و وسایل بدون مرز شیشه ای به سبک سالن ها و دربارهای قدیم در معرض دید قراربگیرند‌.

مطلب پیشنهادی : لوازم دکوری دست ساز

نقش شومینه در طراحی داخلی سنتی

از دیرباز استفاده از شومینه در فضاها، منازل، تالارها و خانه های ییلاقی مدنظر بوده و در عصر حاضر نیز این سامانه گرمایشی تقریبا ساده اما شیک و نوستالوژیک مورد توجه بیشتر قرار گرفته است؛ بدین سبب میتواند یکی از وسایل یا نصبیات در امر طراحی داخلی به سبک معماری سنتی باشد.

صد البته که برای خانه، ویلا یا مراکز تجاری مانند کافی شاپ و رستوران و سفره خانه و…. که امکان ایجاد و ساخت سامانه خروج دود در آنها به جهت محدودیت وجود ندارد نیز امکان خرید شومینه های گازی و نصبی فراهم است اما ساخت شومینه هیزمی به روش سنتی از آن نوع امور قابل توجه در معماری سنتی ست که اگر شرایط اش مقدور باشد  میتواند تکمیل کننده اجزای سنتی فضا جهت طراحی داخلی با سبک معماری سنتی باشد.

کاشی کاری در معماری سنتی

کاشی کاری در برخی دیوارها با روش های متنوع برای زیباتر کردن فضا از اموریست که  در بحث طراحی داخلی به سبک معماری سنتی اگر بجا و با ذوق و سلیقهِ یک معمار اهل فن و ذوق انجام شود فضا را در راستای نیل به هدف آماده خواهد کرد.. استفاده از کاشی ها در ابعاد، نقش و طرح های مختلف و متنوع و البته بکارگیری رنگ های خاص و ریشه دار در طراحی سنتی ایرانی نظیر آبی فیروزه ای میتواند فضا را به آنچه که در این راستا مورد انتظار و خواست ماست نزدیک و نزدیکتر بنماید

طراحی باغ به سبک معماری سنتی

یکی از موارد دیگر در مبحث معماری سنتی طراحی یک حیاط یا محوطه ای روباز به شیوه معماری سنتی جهت کاربری های مختلف است که میتوان با شناخت کامل فضا و شناخت علایق کارفرما و البته رعایت اصول طراحی باغ سنتی شروع به برنامه ریزی جهت طراحی و اجرای معماری سنتی نماییم.

وجود شاخصه های طراحی سنتی باغ مانند تراس و ایوان و حوض و…  در این سبک از طراحی سنتی بسیار مهم است. اصولا شناخت المان هاست که میتواند بخش مهمی از مبحث طراحی به سبک معماری سنتی در این حوزه را به سرمنزل مطلوب ما برساند و در این راستا میتوان از چند مورد نام برد:

 طراحی حوض در باغ به سبک معماری سنتی

از مهمترین نشانه ها و بهترین ابزارها جهت طراحی باغ یک ویلا، کافه و رستوران و یا مرکز تفریحی و تجاری به سبک معماری سنتی، یقینا طراحی و اجرای یک حوض به سبک معماری سنتی است؛ چراکه حوض علاوه بر ایجاد آرامش سمعی و بصری نوعی خاصیت تلطیف و پاک کنندگی فضا را نیز همراه خود دارد.
اما حوض قدمت و پیشینه ای به وسعت تاریخ چندهزار ساله ای دارد که به جرات میتوان آن را از ارکان مهم معماری سنتی و از اولین شاخصه هایی که در مبحث طراحی و اجرای باغ با سبک معماری سنتی به ذهن خطور میکند نامید.

این روزها که تب معماری سنتی و حس حضور هرچند کوتاه در فضاهای قدیمی و سنتی گرم شده طراحی و ساخت حوض هم بیشتر مورد توجه قرار گرفته و خرید یا ساخت یک حوض، بسیار ساده تر از چندی قبل گشته است.
پس میتوان در نقطه یا نقاطی شاخص از حوض ها با در نظر گرفتن هندسه و محور بندی حوضچه ها بصورت متناسب با سبک معماری سنتی استفاده نمود و با جانمایی پمپ آب نمای آن را هم فعال کرد.

مطلب پیشنهادی : آشنایی با انواع آبنما و کاربرد آن

استفاده از تخت و پشتی در طراحی باغ سنتی

تخت و پشتی از دیگر نمادهای یک فضای سنتی هستند.پشتی هایی با رنگ و طرح های مختلف به شکل گل بوته های سنتی ایرانی که تهیه آن نیز چندان مشکل بنظر نمیرسد، میتواند از المان های جذاب طراحی باغ به سبک معماری سنتی باشد.  همچنین میتوان تخت ها راهم با قالیچه های هم رنگ یا نزدیک به رنگ پشتی ها مفروش کرد و کار را به تکمیل رساند‌.

گل و گیاه در طراحی معماری سنتی

از دیگر نمادهای طراحی باغ به سبک معماری سنتی استفاده از گل و گلدان و باغچه است چراکه همدلی و احترام به طبیعت ریشه های عمیق فرهنگی دارد و همزیستی مسالمت آمیز انسان، معماری و طبیعت در معماری سنتی کاملاً مشهود است.
بنابراین در راستای طراحی باغ به سبک معماری سنتی میتوان در صورتی که فضا اجازه انجام آن را به ما بدهد طراحی آن را به انجام رساند.

مطلب پیشنهادی : ایده به کار بردن  انواع استند گل در منزل

در هنگام طراحی پوشش گیاهی و انتخاب درختان و درختچه های مناسب برای طراحی باغ به سبک معماری سنتی میبایست سایه اندازی بر سقف بنا، دیوارها، پنجره ها و فضای حیاط و بخصوص در قسمت نشیمن و ایوان مد نظر قرار گیرد.

کلام پایانی

طراحی خانه سنتی ایرانی یکی از زیباترین و دلنشین‌ترین جلوه‌های معماری است که با توجه به شرایط اقلیمی و فرهنگی کشورمان شکل گرفته است. این خانه‌ها به سبک سنتی ساخته می‌شوند و ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که آن‌ها را از دیگر سبک‌های معماری متمایز می‌کند.

در طراحی معماری سنتی ایرانی، توجه به نور، فضا و طبیعت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. حیاط مرکزی، که قلب خانه محسوب می‌شود، فضایی را برای جمع شدن خانواده فراهم می‌آورد و با باغچه‌های زیبا و آبی که در آن جریان دارد، آرامش خاصی به ساکنان هدیه می‌دهد. پنجره‌های مشبک، طاق‌ها و قوس‌های زیبا از دیگر عناصر مهم در این سبک طراحی به شمار می‌روند که به خانه‌ها جلوه‌ای هنری و جذاب می‌بخشند.

استفاده از مصالح طبیعی مانند خشت، گل و چوب در ساخت خانه به سبک سنتی، علاوه بر زیبایی، به تهویه مناسب و کاهش دما در فصل‌های گرم نیز کمک می‌کند. در مجموع، طراحی خانه سنتی ایرانی نه تنها به زیبایی ظاهری توجه دارد، بلکه نشان‌دهنده‌ی تفکرات عمیق فرهنگی و ارتباط انسان با محیط زیست است.

پایان مطلب